Στις 13 Ιουνίου του 1936, στη Γερμανία, στο ναυπηγείο Μπλομ εντ Βος του Αμβρούργου, έγινε η καθέλκυση ενός γερμανικού εκπαιδευτικού πλοίου, του ιστιοφόρου Χόρστ Βέσελ. Διαβάζω πως στην τελετή έβγαλε λόγο ο υπαρχηγός του κόμματος των Ναζί Ρούντολφ Ες, παρουσία του ίδιου του αρχηγού: του Αδόλφου Χίτλερ. Στην τελετή παραβρέθηκαν εκτός από τους επίσημους προσκεκλημένους, παραβρέθηκαν βέβαια και οι εργαζόμενοι στο ναυπηγείο. Μία φωτογραφία αιχμαλώτισε τη στιγμή.
Ο φωτογράφος εκείνη την ημέρα του Ιουνίου του 1936 απαθανάτισε το ακροατήριο να χαιρετά ναζιστικά, προφανώς τους δύο ηγέτες. Όλοι οι άνδρες, μπροστά λίγοι με στρατιωτικές στολές και πηλίκια, οι υπόλοιποι, οι πιο πολλοί με τραγιάσκα ή και χωρίς, κάποιοι με τα ρούχα της δουλειάς, όλοι τους όμως στη φωτογραφία, περισσότεροι από διακόσιοι, ανάμεσά τους και μία γυναίκα, όλοι έχουν σηκώσει το δεξί τους χέρι με προτεταμένη την παλάμη και χαιρετούν ναζιστικά. Όλοι εκτός από έναν. Δεν κρύβεται κάτω από το καπέλο του, το πρόσωπό του διακρίνεται πολύ καθαρά, όπως και η γκριμάτσα αποδοκιμασίας, πιο καθαρά όμως διακρίνονται τα σταυρωμένα μπροστά στο στήθος χέρια του. Είναι ένας άνθρωπος που διαφέρει από όλους τους άλλους γύρω του. Και δεν διαφέρει απλώς – παρ’ ό,τι το να διαφέρεις μέσα στο ομοιογενές πλήθος δεν είναι απλό, θέλει κότσια. Ο χρόνος απέδειξε ότι είναι ο μοναδικός που εκείνη την ημέρα, άφοβος, στάθηκε στη σωστή πλευρά της ιστορίας, όταν όλοι οι γύρω του, όταν τα εκατομμύρια των Γερμανών, το 1936 ακόμα, χαιρετούσαν ναζιστικά τους φασίστες.
Η φωτογραφία ήρθε στο φως πολλά χρόνια μετά, το 1995. Και αποκάλυψε την ιστορία ενός ανθρώπου που είχε το θάρρος να σταθεί μόνος, κόντρα στον νόμο και στο πλήθος. Είχε το θάρρος να γίνει η εξαίρεση…
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη
