Το ίον το εύοσμον, ή η βιόλα η εύοσμη, αποτελεί ένα πολυετές ποώδες φυτό με το επιστημονικό όνομα Viola odorata. Το επίθετο odorata είναι λατινική λέξη που σημαίνει «μυρωδιά» και αναφέρεται στο εύοσμα άνθη του φυτού.
Αποτελεί ιθαγενές φυτό των χωρών της Ευρώπης και της δυτικής Ασίας. Το φυτό είναι επίσης γνωστό ως μενεξές, βιόλα, βιολέτα και γιούλι.
Τα φύλλα είναι καρδιόσχημα με βλεφαριδωτές παρυφές. Τα άνθη είναι αρωματικά, εκφυόμενα οριζόντια ή κυρτά προς τα κάτω στις κορυφές των βλαστών. Τα πέταλα είναι συνήθως σκούρα βιολετί, κάποτε ωχρότερα ή λευκά.
Η ανθοφορία διαρκεί από Φεβρουάριο μέχρι Απρίλιο. Τον Μάρτιο σημειώνεται η μεγαλύτερη ανθοφορία του.
Το φυτό ωριμάζει σε ύψος που κυμαίνεται από 5-15 εκατοστά. Φύεται σε ημισκιερές περιοχές και λατρεύει την υγρασία. Εντοπίζεται σε διάφορους τύπους οικοτόπων, όπως αλλουβιακά δάση και πλατανώνες.
Πολλές είναι οι χρήσεις της βιόλας της εύοσμης, κυρίως για θεραπευτικούς σκοπούς. Χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη του φυτού (άνθη, φύλλα, ρίζα), σε φρέσκια και σε αποξηραμένη μορφή. Ειδικότερα, χρησιμοποιείται ως αποχρεμπτικό, αντιφλεγμονώδες, αντιοξειδωτικό, αντισηπτικό και καρδιοτονωτικό.
Επίσης, χρησιμοποιείται στην ποτοποιία, στη ζαχαροπλαστική και στην αρωματοποιία.
Στην αρχαιότητα, το ίον το εύοσμο θεωρείτο σύμβολο της αγάπης, της αθωότητας και της σεμνότητας. Συγκεκριμένα, στην αρχαία Ελλάδα έγινε το σύμβολο της Αθήνας και εμβληματικό άνθος της Αφροδίτης, και του γιου της Πριάπου, θεότητας των κήπων και της γονιμότητας.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
