H θαλάσσια χελώνα Καρέτα Καρέτα εμφανίστηκε στη γη πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί μια από τις πιο επιτυχημένες μορφές ζωής στην ιστορία του πλανήτη μας.
H μεσογειακή Καρέτα Καρέτα ζυγίζει συνήθως περίπου 90 κιλά και το μήκος της φτάνει το ένα μέτρο. Το επάνω μέρος στο καβούκι των ενήλικων χελωνών έχει ελαφρώς σχήμα καρδιάς σε καστανοκόκκινο χρώμα, ενώ το κάτω μέρος του καβουκιού τους έχει συνήθως ένα υποκίτρινο χρώμα.
Η χελώνα Καρέτα Καρέτα αναπαράγεται στις παραλίες της Κύπρου και της Ελλάδας. Στην Κύπρο, γεννά στις παραλίες της Λάρας/ Τοξεύτρας, αλλά οι κύριες παραλίες αναπαραγωγής της είναι αυτές της Πόλης/Λίμνης στον Κόλπο Χρυσοχούς.
Η Πράσινη χελώνα είναι η μεγαλύτερη θαλάσσια χελώνα που υπάρχει, με σκληρό καβούκι αλλά σχετικά μικρό κεφάλι. Οι ενήλικες ζυγίζουν συνήθως 136-159 κιλά και μπορούν να ξεπεράσουν το ένα μέτρο σε μήκος. Η Πράσινη χελώνα έχει χρώμα μαυριδερό στο πάνω μέρος του καβουκιού και ασπριδερό στο κάτω μέρος. Η Πράσινη χελώνα αναπαράγεται μόνο στην Κύπρο και στην Τουρκία και ένας πάρα πολύ μικρός αριθμός στο Ισραήλ. Στο νησί μας, η πράσινη χελώνα αναπαράγεται στις δυτικές ακτές, στην περιοχή Λάρας/ Τοξεύτρας και σε ορισμένες παραλίες της βόρειας ακτής και της Καρπασίας.
Οι ενήλικες Καρέτα Καρέτα τρέφονται με διάφορα θαλάσσια ζώα, παρουσιάζοντας ιδιαίτερη προτίμηση στις μέδουσες ή, αλλιώς, όπως κοινώς αποκαλούνται, τσούχτρες, ενώ οι ενήλικες Πράσινες χελώνες τρέφονται κυρίως με δυο θαλάσσια είδη φυτών, την ποσειδώνια (Posidonia oceanica) και την συμοτόσεα (Cymodosea nodosa).
Και τα δύο είδη χελωνών κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Ο ολικός θηλυκός πληθυσμός της Πράσινης χελώνας στη Μεσόγειο, δηλαδή ο πληθυσμός των μητέρων χελωνών, έχει υπολογιστεί μεταξύ 500 και 600 ατόμων, ενώ της χελώνας Καρέτα Καρέτα υπολογίζεται στα 5.000 με 6.000 άτομα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Πράσινη χελώνα είναι, μετά τη μεσογειακή φώκια Monachus monachus, το είδος που κινδυνεύει πιο πολύ στη Μεσόγειο.
Οι χελώνες αυτές προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες και οργανισμούς αλλά και περιβαλλοντικές ομάδες. Συγκεκριμένα στην Κύπρο, οι χελώνες, τα αυγά τους και ο βιότοπος τους στην περιοχή Λάρας/Τοξεύτρας προστατεύονται από τον περί Αλιείας Νόμο. Το 2003 η περιοχή Πόλης/Λίμνης κηρύχθηκε επίσης σε Παραλιακή Ζώνη Οικολογικής Προστασίας, βάσει της Πολεοδομικής Νομοθεσίας. Υπάρχουν και κέντρα διάσωσης αυτών των χελωνών στο νησί μας.
Η ύπαρξη των θαλάσσιων χελωνών στο νησί μας απειλείται από διάφορους εχθρούς. H υποβάθμιση και η καταστροφή των βιότοπων όπου αναπαράγονται, κυρίως λόγω της ανεξέλεγκτης τουριστικής ανάπτυξης, ο θόρυβος από τα ξενοδοχεία και τις ταβέρνες ο οποίος τρομάζει τις θηλυκές χελώνες, τα φώτα που αποπροσανατολίζουν τους νεοσσούς, η χρήση μη επιλεκτικών αλιευτικών εργαλείων και η ρύπανση των θαλασσών, θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο την επιβίωση των ειδών. Επιπλέον, κάποιες χελώνες τραυματίζονται, μερικές φορές θανάσιμα, από ταχύπλοα σκάφη που πλέουν κοντά στις παραλίες ωοτοκίας.
Τί μπορούμε να κάνουμε εμείς για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών: Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής φύσης. Ας αποφύγουμε την ανέγερση υποδομών σε παραλίες όπου αναπαράγονται οι χελώνες. Ας μην καταστρέφουμε τις φωλιές τους. Ας μην πετάμε σκουπίδια στις παραλίες. Μπορεί αυτά να προκαλέσουν τραυματισμό ή ακόμη και θάνατο των χελωνών. Ας πούμε ΟΧΙ στην καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία ζουν αυτά τα ξεχωριστά και όμορφα ζώα. Μπορούμε;
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
