Το γένος Μπόσεα (Bosea) είναι ένα γένος αειθαλών, ξυλωδών θάμνων που περιέχει 3 είδη σε όλο τον κόσμο, τα οποία είναι γεωγραφικά ευρέως διαχωρισμένα (5).
Το πρώτο είδος (Bosea yermanova), βρίσκεται στις Κανάριους νήσους, το δεύτερο είδος (Bosea amberstiana) βρίσκεται στα δυτικά Ιμαλάια και το τρίτο είδος η Bosea cypria βρίσκεται μόνο στην Κύπρο.
Η Μπόσεα η κυπρία (Bosea cypria), με το κοινό όνομα ζουλατζιά ή ζουλάτζιν, είναι από τα πιο αξιόλογα ενδημικά φυτά της Κύπρου και ανήκει στην οικογένεια των Αμαρανθίδων (Amaranthaceae) (1,5).
Η Μπόσεα η κυπρία είναι ένας πολύκλαδος, μόνοικος ή δίοικος αειθαλής θάμνος, με ύψος 1 – 2 μέτρα με γωνιώδεις βλαστούς. Τα φύλλα του είναι αντίθετα απλά, άτριχα, πλατιά λογχοειδή ή ωοειδή έως ελλειπτικά και το μήκους τους φτάνει μέχρι τα 6 εκατοστά. Το χρώμα των φύλλων είναι βαθυπράσινο και κάποτε κοκκινοπράσινο (1,2,3). Οι νεαροί βλαστοί του φυτού είναι συνήθως κρεμαστοί, όρθιοι ή ημιόρθιοι γυμνοί με ραβδώσεις (3). Τα άνθη είναι πολύ μικρά πρασινωπά έως καστανωπά, χωρίς εμφανή κάλυκα και πέταλα, διαταγμένα σε επάκριες και πλευρικές ταξιανθίες. Ο καρπός του φυτού είναι σφαιρική κόκκινη ρόγα με διάμετρο 4–5 χιλιοστόμετρα, ο καρπός ωριμάζει από τον Άυγουστο μέχρι τον Σεπτέμβριο (1,2,4).
Το είδος εξαπλώνεται σε πολλές περιοχές, όπως στον Ακάμα, Κρίτου Τέρα, Πέγεια, Λυσό, Θελέτρα, Κάτω Πάφο, Μεσόγη, Παχύαμμο, Κούριο, Επισκοπή, Ποταμό Λιοπετρίου, Πρωταρά, Διόριο, Πενταδάκτυλο, Ριζοκάρπασο, Ανώγυρα (1,2,3).
Η ζουλατζιά είναι ένα κοσμητικό φυτό λόγω του πλούσιου φυλλώματος και της ελκυστικής κόκκινης καρποφορίας της. Χρησιμοποιείται ως φρακτικό, κυρίως σε περιτοιχίσματα ή ως άτυπα είδη αντιστάθμισης. Αποτελεί ιδανικό φυτό για βραχόκηπους (3,4). Δεν χρειάζεται περισσότερα από δύο κλαδέματα τον χρόνο, ενώ οι απαιτήσεις της σε υγρασία είναι πολύ περιορισμένες. Είναι φυτό πολύ ανθεκτικό στην έντονη ηλιοφάνεια και στις υψηλές θερμοκρασίες (4).
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
