Ο Κούκος ή Φασσοτρίγωνο, με το επιστημονικό όνομα Cuculus canorus, είναι ένα πτηνό της οικογένειας των Κοκκυγιδών και είναι ευρύτατα γνωστό για το χαρακτηριστικό δισύλλαβο κάλεσμά του, “κου κου”.
Είναι περαστικός επισκέπτης του νησιού μας και θεωρείται το πρώτο πουλί που προαναγγέλλει την άνοιξη και σταματάει να λαλεί του Αγίου Ιωάννη, στις 24 Ιουνίου.
Είναι ένα μεσαίου μεγέθους πουλί με άνοιγμα φτερούγων που μπορεί να φτάσει και τα 60 εκατοστά. Το χρώμα του φτερώματός του στην πλάτη, στο λαιμό και στις φτερούγες είναι γκριζογάλανο, ενώ η κοιλιά του είναι ασπριδερή με σκούρες ραβδώσεις.
Στα θηλυκά υπάρχει μια σπάνια ποικιλία που είναι καστανοκόκκινο από πάνω και έχουν ραβδώσεις σε όλο τους το σώμα.
Το πουλί αυτό τρέφεται κυρίως με έντομα. Ο κούκος είναι παρασιτικό πουλί, δηλαδή δεν φτιάχνει δική του φωλιά αλλά γεννά τα αυγά του σε φωλιές άλλων πουλιών και καταφέρνει και πολλαπλασιάζεται με επιτυχία. Εξαιρετικά εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι καταφέρνει και γεννά μιμητικά αυγά, δηλαδή αυγά που μοιάζουν με τα αυγά άλλων πουλιών και τοποθετεί συνήθως ένα αυγό κάθε φορά σε μια διαφορετική φωλιά. Τα πουλιά «ιδιοκτήτες» της φωλιάς ξεγελασμένα κλωσούν το αυγό του κούκου και το φροντίζουν σαν δικό τους. Με το που ξεπροβάλλει ο νεοσσός, αν και τα μάτια του είναι κλειστά, καταφέρνει να πετάξει έξω από τη φωλιά όλα τα υπόλοιπα αυγά για να είναι ο μοναδικός επιζών.
Η λέξη κούκος προέρχεται από το αρχαίο κόκκυξ, που γράφεται πιο σωστά με δύο κ. Το οστάριο της κατώτερης μοίρας της σπονδυλικής μας στήλης ονομάζεται κόκκυγας, από την ομοιότητα του οστού με το ράμφος του κούκου.
Η συνήθεια του πτηνού να κάθεται μόνο του, προτιμώντας ψηλά σημεία, καθώς και το γεγονός ότι δεν έχει δική του φωλιά, συνετέλεσαν ώστε το όνομά του να συνδέεται με τη μοναξιά και την ερημιά. Εξ ου και οι χαρακτηριστικές εκφράσεις: «Απόμεινε σαν κούκος» και «Έμεινε στο σπίτι σαν τον κούκο».
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
