Προτομή Παύλου Λιασίδη (Δερύνεια, Αμμόχωστος)
Το αγαπημένο μου κυπριακό τραγούδι είναι το «Κλαίω γρουσή μου», που έγραψε ο Παύλος Λιασίδης τους στίχους, μελοποίησε ο Κωστής Κωστέας και τραγούδησε σε δίσκο 45 στροφών ο Χριστοφής Τζιηρτζιηπής.
Όταν μου ζητείται να παίξω ένα τραγούδι που μου αρέσει πολύ, ή ένα κυπριακό κομμάτι που αγαπώ ιδιαίτερα, τότε δεν χρειάζεται να κάμω δεύτερη σκέψη. «…Μες τα φύλλα της καρκιάς μου, μερακλίνα μου ρουσού, τέλια ύστερις κοντά τους, εξιβλάστησες τζιαι σου…»
Πολλές φορές ήθελα να εξηγήσω γιατί προτιμώ αυτό το τραγούδι από τα υπόλοιπα, χωρίς καθόλου να υποτιμώ οποιαδήποτε άλλη κυπριακή δημιουργία, σύγχρονη, δημοτική, παραδοσιακή. Θεωρούσα ότι οι τέσσερεις διαφορετικές μελωδίες που ξεδιπλώνονται στο κομμάτι, είναι μια σπάνια μελωδική «ευρεσιτεχνία», η οποία αντλείται και εκφράζεται από έναν μουσικό, όπως είναι ο Κωστής Κωστέας, που δεν επαναπαύεται στις επαναλήψεις, αλλά ανάλογα με τον στίχο αλλάζει και η μελωδία.
«Μες τα φύλλα της καρκιάς μου μερακλίνα μου ρουσού, τέλια ύστερης κοντά τους εξιβλάστησες τζιαι σου» η πρώτη μελωδία.
Και η δεύτερη:
«Μα οι ρίζες σου ετραβήσαν τα βαθκειά μου τα νερά, τζιαι έντυσες τον έρωτα μου, με του παωνιού φτερά»
Η τρίτη μελωδία:
«Τζι ούλλα που να σου τραβήσαν έφκης άξηππα ψηλά,που εξεράναν στον νοσιό σου όσα εκόψαν χαμηλά»
Και το ρεφραίν, άλλη μελωδία:
«Eσου τζιοιμάσαι μα εγιώ γυρίζω,τζι αγρυπνισμένος ποκαματίζω».
Όσον αφορά τον στίχο του Παύλου Λιασίδη, εκεί είναι που πραγματικά έμενα εκστατικός και θαύμαζα τις εικόνες και τα αισθήματα της αγάπης που περιγράφει ο λαϊκός ποιητής της Κύπρου. Έλεγα πάντα πως -σε ποιο άλλο στίχο ή τραγούδι όχι μόνο στο κυπριακό, ελληνικό, ή άλλης γλώσσας ιδίωμα, έγραψε κάποιος «έντυσες τον έρωτα μου με του παωνιού φτερά»; «Η ζωή μου γλυκανίσκει σαν της βρύσης το νερό»…!!
«Ως τζι η γνώμη σου εν γρουσάφι σαν την πλούσιαν σου ομορφκιάν, τζιαί έτσι εγέμωσε μανιέρες τη δική μου τη καρκιάν».
Πότε ακούστηκε ξανά σε τραγούδι στίχος σαν αυτόν που λέει: «Τους τόπους που φιλιούμαστεν θωρώ τους τζιαί εννα σπάσω, φαίνεστε μου έππεσε φιλί τζιαί σιήφκω να το πιάσω».
Όσον αφορά τον Χριστοφή Τζιηρτζιηπή, που τραγουδά το κομμάτι αυτό, όπως και τα περισσότερα του τρίο ΣΥΚΑΛΥ, δίκαια χαρακτηρίστηκε ως «το αηδόνι της Λύσης» και «γνήσια φωνή της Μεσαρκάς».
Κάτι το οποίο πραγματικά με κάνει να λυπάμαι είναι ότι αυτά τα τραγούδια, εδώ και τόσα χρόνια, δεν έτυχαν της πραγματικής αναγνώρισης και από τον κόσμο, καθώς και από τα εκάστοτε Υπουργεία Πολιτισμού και Τουρισμού στο να τα προωθήσει κάποιος εντός και εκτός της μικρής μας πατρίδας. Δεν υπήρξε ποτέ ένας χώρος στον οποίο να πας να πιείς το ποτό σου και να ακούσεις κυπριακή αυθεντική μουσική, παιγμένη και τραγουδημένη όπως πρέπει. Γιατί άραγε;
Παρά μόνο ακούμε και συναντούμε την κυπριακή μουσική παράδοση (τραγούδι και χορό) σε συναυλίες από αξιόλογα κυπριακά σχήματα ή σε «Cyprus Nights» σε ξενοδοχεία, κέντρα για τουρίστες και events.
Κι εμείς – πολλοί από εμάς – δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών γιατί είμαστε χρόνια ταγμένοι στο ελληνικό τραγούδι (λόγω δουλειάς) και την κυπριακή μουσική παράδοση την είχαμε ως ένα παρακλάδι του ρεπερτορίου μας. Οι μόνες ίσως φορές στις οποίες της δίναμε την πρέπουσα σημασία και προσοχή ήταν σε αποστολές του ΚΟΤ στο εξωτερικό, για τουριστικές εκθέσεις, συνέδρια και σεμινάρια.
Σημαντική στιγμή θεωρώ τη βραδιά της 19ης Σεπτεμβρίου 2015 στον Δήμο Αγίου Αθανασίου, επί δημαρχίας του Κυριάκου Χατζηττοφή ο οποίος, ως συγχωριανός του Κωστή Κωστέα από τη Λύση, φρόντισε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης να τιμηθούν ο δημιουργός και το τρίο ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ. για την προσφορά τους στη λαϊκή μουσική παράδοση.
Ο Κωστής Κωστέας έφυγε από τη ζωή το βράδυ του Σαββάτου 27.2.2021 σε ηλικία 96 ετών. Είχε γεννηθεί την 1.5.1926 στην κατεχόμενη Λύση. Όπως έγραψε και ο γιος του, Κυριάκος Κωστέας, στον λογαριασμό του στο Facebook, ο πατέρας του υπήρξε: «Ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του πολιτισμού στην Κύπρο, που σφράγισε με την πορεία του τα πολιτιστικά δρώμενα της χώρας μας.
Ασχολήθηκε με τη σύνθεση Kυπριακών τραγουδιών βασισμένων στις Kυπριακές παραδοσιακές μελωδίες και ρυθμούς. Έγραψε τραγούδια σε στίχους Παύλου Λιασίδη, Μιχάλη Πασιαρδή, του ποιητάρη Ττοφή Ραϊκκή, του πατέρα του Κυριάκου Κωστή Χατζηπιερή κ.α., όπως και σε δικούς του στίχους.
Υπήρξε ο εμπνευστής και ιδρυτής του Συγκροτήματος Καλλιτεχνών Λύσης (ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ) το 1961. Οι πολύπλευρες δραστηριότητες του συγκροτήματος συνεχίζονται μέχρι σήμερα τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Από την μέρα της ίδρυσης του ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ, ήταν ο καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής, με ποικίλα καθήκοντα: τη συγγραφή χοροδραμάτων, τη μουσική σύνθεση τραγουδιών για τις ανάγκες των παραστάσεων, ως σύμβουλος για την κατασκευή αυθεντικών Kυπριακών ενδυμασιών και σκηνικών, τη συγγραφή στίχων στην Kυπριακή διάλεκτο, την οργάνωση παραστάσεων στην Κύπρο και καλλιτεχνικών περιοδειών στο εξωτερικό.
Κυπριακά τραγούδια με μουσική και στίχους του, κυκλοφόρησαν σε δυο δίσκους μακράς διαρκείας με τίτλους «Όμορφη Κύπρος» (1970), «Βαθκιές ρίζες» (1978) και άλλους δίσκους 45 στροφών. «Κλαίω Γρουσή μου» (1971), «Αγάπη μου παλιά» (1972), «Παπούτσιν που τον τόπον σου».
Έγραφε μουσική και τραγούδια, διασκεύασε και προσάρμοσε κυπριακή δημοτική μουσική και τραγούδια για μουσικοχορευτικά έργα, τα οποία ο Οργανισμός Θεατρικής Αναπτύξεως Κύπρου (ΟΘΑΚ) ανέβασε στην Κύπρο, την Ελλάδα και την Αγγλία. Έγραψε επίσης μουσική και τραγούδια που παρουσιάστηκαν στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Ασχολήθηκε επίσης με τη συγκέντρωση λαογραφικού υλικού και με την ποίηση. Ήταν ψάλτης και δάσκαλος βυζαντινής μουσικής».
Ο δίσκος 45 στροφών που φαίνεται στη φωτογραφία είναι από το προσωπικό μου αρχείο και μου τον χάρισε ο Μιχάλης Νεοκλέους, γνωστός Λεμεσιανός, ιδιοκτήτης επί σειρά ετών καταστήματος δίσκων στην Οδό Γλάδστωνος.
Η αγάπη του Μ. Νεοκλέους είναι γνωστή όσον αφορά το βινύλιο, την κασέτα και κατόπιν το CD, κι αυτό είναι που τον οδήγησε στο να «φυλάξει» τα σπάνια και μεγάλης συναισθηματικής και άλλης αξίας μουσικά κειμήλια του σε αποθήκες. Ένα κομμάτι αυτού του θησαυρού, μου χάρισε κάποτε και μένα και τον ευχαριστώ ιδιαίτερα.
Ένα δισκάκι 45 στροφών του ΤΡΙΟ ΣΥΚΑΛΥ και το αγαπημένο μου «Kλαίω γρουσή μου». Είναι παραγωγής της εταιρείας «SYKALYPHONE» η οποία δημιουργήθηκε φαίνεται στην Ελλάδα για να εκμεταλλεύεται τα δικαιώματα των δημιουργών των τραγουδιών. Το συγκεκριμένο αυτό δισκάκι φέρει στο εξώφυλλο την υπογραφή του Χριστοφή Τζιηρτζιηπή προσθέτοντας το «Με αγάπη» κάνοντας την αξία του ανεκτίμητη.
Οι απόψεις εκφράζουν τον συντάκτη τους και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκην την άποψη του Καναλιού 6
