Tο ύστατο χαίρε στον ιστορικό ηγέτη της ΕΔΕΚ Βάσο Λυσσαρίδη, που συνέδεσε τη ζωή του με το ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου, απηύθυνε σήμερα η Κύπρος.
Στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας, η κυπριακή πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, εκπρόσωποι της ελληνικής κυβέρνησης και της ελληνικής πολιτικής ζωής, αλλά και διπλωμάτες, και ΕΔΕΚίτες, εν μέσω των μέτρων κατά της πανδημίας, αποχαιρέτισαν τον ιδρυτή και επίτιμο Πρόεδρο της ΕΔΕΚ, ο οποίος απεβίωσε στις 26 Απριλίου σε ηλικία 100 ετών, με το μήνυμα ότι σήμερα θάβεται το σώμα του, αλλά όχι το πνεύμα και η ψυχή του, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στον επικήδειο λόγο του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ενώ αντήχησαν και στίχοι από το πλούσιο ποιητικό του έργο.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μίλησε για το μεγαλείο της μορφής και της εμβληματικής προσωπικότητας του Βάσου Λυσσαρίδη, λέγοντας ότι η προσωπικότητά του περνά σήμερα στην αιωνιότητα, αφού προηγουμένως πέτυχε, μέσα από τη πορεία ζωής που συνειδητά ακολούθησε, να κερδίσει δικαίως την καθολική εκτίμηση και αναγνώριση του συνόλου του πολιτικού κόσμου του λαού της Κύπρου και όχι μόνο.
Τόνισε ότι η καθοδήγηση από τις παρακαταθήκες του ηγέτη που σήμερα αποχαιρετούμε, θα αποτελεί το ύψιστο καθήκον σε όσους επιζούν, αλλά και τη μεγίστη τιμή και υποχρέωση απέναντι σε έναν από τους πρωταγωνιστές της σύγχρονης κυπριακής Ιστορίας.
“Ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ο ιδεολόγος σοσιαλιστής, ο αγωνιστής της πρώτης γραμμής για την ελευθερία, ο οραματιστής πατριώτης που έταξε διαχρονικά ως στόχο ζωής, την αξιοπρέπεια και ελευθερία της πατρίδας του”, είπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, αναφερόμενος στη συνδρομή του στον απελευθερωτικό αντιαποικιακό αγώνα του ΄55-΄59, στους αγώνες για προάσπιση της ύπαρξης του κυπριακού κράτους στα θλιβερά γεγονότα του ΄63-΄64, και το ΄71-΄74 ενάντια στην παρανομία και το χουντικό πραξικόπημα.
“Η τουρκική εισβολή τον πληγώνει αλλά δεν τον λυγίζει δεν τον κάμπτει. Θα βρεθεί και πάλι στις επάλξεις, διεκδικώντας από κάθε τοπικό και διεθνές βήμα, την απελευθέρωση της Κύπρου και την απαλλαγή της από τον τουρκικό ζυγό”, τόνισε ο Πρόεδρος.
“Η λέξη απελευθέρωση, για τον αγωνιστή Βάσο Λυσσαρίδη, ταυτιζόταν με την απόλυτη και πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία του κυπριακού κράτους, ως προαπαιτουμένου για την ειρηνική συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων”, πρόσθεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Σημείωσε πως η δράση του δεν περιορίζεται στα στενά σύνορα της μικρής μας πατρίδας αλλά εκτείνεται, όπως και το ελεύθερο πνεύμα του, σε χώρες που παρέμεναν υπόδουλες είτε σε αποικιακές δυνάμεις είτε σε δικτατορικά καθεστώτα. Τον χαρακτήρισε παγκόσμιο πολίτη και οραματιστή, του οποίου οι δημοκρατικές αρχές και αξίες τού υπαγόρευαν ως καθήκον να βρίσκεται δίπλα από κάθε λαό που μάχεται για την ελευθερία και την εθνική του αξιοπρέπεια.
“Ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και ως ένας πολιτικός που προέρχεται από άλλο ιδεολογικό χώρο, θεωρώ προνόμιο που έζησα από κοντά και συνεργάστηκα στενά με το Βάσο Λυσσαρίδη”, είπε.
“Εάν είναι κάτι που τούτη την ώρα έρχεται στη μνήμη μου είναι αυτό που πάντοτε έλεγες σεβαστέ μου Πρόεδρε, πως και νεκρός δεν θα πάψεις να αγωνίζεσαι για την απελευθέρωση της Κύπρου μας. Σήμερα θα ταφεί το σώμα σου, όχι όμως το πνεύμα και η ελεύθερη ψυχή σου. Αυτά θα πλανώνται στη σκλαβωμένη γη μέχρι την ώρα που θα τη δεις ελεύθερη, όπως και με τους στίχους σου την ύμνησες. Το κεφάλαιο Βάσος Λυσσαρίδης δεν κλείνει σήμερα και δεν θα κλείσει όσο η Κύπρος θα είναι αιμάσσουσα από την πληγή της κατοχής”, κατέληξε.
Στην επικήδεια ομιλία του, ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος ανέφερε ότι σήμερα σεμνά και ταπεινά αποχαιρετούμε τον τελευταίο μεγάλο μιας γενιάς πολιτικών, που σημάδεψε ανεξίτηλα την ιστορία της πατρίδας μας, του ελληνισμού, της Ευρώπης, του Αφροασιατικού Απελευθερωτικού και Αντιαποικιακού Κινήματος και τον ιδρυτή και ιστορικό ηγέτη της ΕΔΕΚ.
Δανειζόμενος στίχους από δικά του ποιήματα, ο κ. Σιζόπουλος αναφέρθηκε λεπτομερώς στη ζωή του Βάσου Λυσσαρίδη, μια ζωή πολυτάραχη, γεμάτη αγώνες και αγωνίες για το λαό μας και τον ελληνισμό, το Κυπριακό, ενάντια στην Χούντα, για τους λαούς της Αφρικής και της Ασίας, τους Κούρδους και τους Παλαιστίνιους.
“Σε αυτή την τελευταία αποχαιρετιστήρια ομιλία, η θλίψη και η συγκίνηση δεν είναι δυνατόν να αποκρυβούν, όπως και η περηφάνεια που σε έμενα έλαχε αυτός ο τιμητικός κλήρος να σε αποχαιρετίσω εκ μέρους ενός περήφανου και τιμημένου κόμματος που ίδρυσες και καθοδήγησες σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, διαμορφώνοντας νέα πολιτικά δεδομένα στην πατρίδα μας.
Είναι ίσως από τις ελάχιστες περιπτώσεις που η πλούσια ελληνική γλώσσα είναι πολύ φτωχή για να αποδώσει την πολύπλευρη προσφορά σου στην πολιτική, την ιατρική, την ποίηση, τη ζωγραφική”, ανέφερε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ.
Ανέφερε πως ο αγαπημένος γιατρός ήταν μια ιδιαίτερα ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου, που έδωσε υπόσταση στις ιδέες του, που η αγάπη και η φλόγα του για τον ελληνισμό δεν έσβησαν ποτέ, μέχρι και την τελευταία στιγμή. “Δεν έχανες την ευκαιρία να τονίζεις ότι «ο αγωνιστής όσα περισσότερα προσφέρει στην πατρίδα του, τόσα περισσότερα χρωστά».
«Μπορούσες και ενέπνεες τους συνεργάτες σου, με το παράδειγμα και τον χαρακτήρα σου, τους οδηγούσες να αναζητούν και να υπολογίζουν την αξία και τη σημασία ακόμα και των λεπτομερειών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επιτυχία του αγώνα επιβίωσης του λαού μας, την εμπέδωση των δημοκρατικών θεσμών και τη σοσιαλιστική αλληλεγγύη προς τους συνανθρώπους μας”, είπε στην επικήδεια ομιλία του ο κ. Σιζόπουλος.
Ανέφερε πως ήταν πολλές και ιδιαίτερες οι στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή του ταυτισμένες με τη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας, προσθέτοντας ότι η 15η και η 30η Αυγούστου 1974, κατατάσσονται ανάμεσα στις κορυφαίες.
“Επιβεβαίωσαν την φιλοπατρία και τη μεγαλοψυχία σου, την ευγένεια του χαρακτήρα σου, την αποφασιστικότητά σου, τη διαγραφή του κινδύνου και την απουσία φόβου, αλλά και τη συγχώρεση που απλόχερα προσέφερες ακόμα και σε όσους έθεταν σε κίνδυνο την ίδια σου τη ζωή”, είπε ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ.
Αναφερόμενος στην ενέδρα εναντίον του είπε ότι ο ίδιος επέζησε αλλά έχασε τη ζωή του ο συναγωνιστής και συνεργάτης του ο Δώρος Λοΐζου “για να μετατραπεί σε αιώνιο σύμβολο του αγώνα για ψωμί και λευτεριά. Έτσι έκλεισε ουσιαστικά ο κύκλος δολοφονιών των στελεχών της ΕΔΕΚ, που άρχισε στις 5 Απριλίου 1973 με τη δολοφονία του πρωτομάρτυρα της αντίστασης, του Κόκου Φωτίου”.
“Με το πρόσωπο και το πουκάμισο ματωμένο έδωσες συγχώρεση στους δολοφόνους. Κάλεσες τα στελέχη της ΕΔΕΚ να αποφύγουν τα αντίποινα και τον λαό να παραμείνει ενωμένος, να αγωνιστεί για τη συνταγματική νομιμότητα, την επιστροφή του Αρχ. Μακαρίου και την αντιμετώπιση των δεδομένων της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Ταυτόχρονα η δήλωσή σου «οι ιδέες δεν δολοφονούνται» παραμένει διαχρονική παρακαταθήκη για τους μελλοντικούς αγωνιστές.
Έκτοτε σε πολλές περιπτώσεις εξέφρασες ένα παράπονο, ότι ζεις με μια δανεική ζωή και ότι ο Δώρος σου στέρησε έναν περήφανο θάνατο”, ανέφερε.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ είπε ότι ο γιατρός έφυγε με ανεκπλήρωτο το όραμα για επανένωση αλλά οι στίχοι του μένουν:
«Όχι! Δεν δέχομαι να γονατίσω
Όχι! Με καρτερούν οι σύντροφοι στο συρματόπλεγμα
και οι νεκροί στον Πενταδάκτυλο
Να πεθαίνω ναι!
Να γονατίσω όχι!».
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας για τον απόδημο Ελληνισμό Κωνσταντίνος Βλάσης, εκπροσωπώντας τον Έλληνα Πρωθυπουργό, χαρακτήρισε τον Βάσο Λυσσαρίδη ως «έναν μεγάλο άνδρα της πολιτικής αυτού του τόπου, που τύγχανε της αναγνώρισης από όλους τους πολιτικούς χώρους».
«Πλήρης ημερών αλλά η παρακαταθήκη του μεγάλη. Εκπροσωπώντας τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη έρχομαι εδώ για ένα τελευταίο κατευόδιο, να’ ναι ελαφρύ το χώμα το οποίο τον σκεπάζει», είπε.
Εκπροσωπώντας την οικογένεια, ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Χριστοδούλου, αναφέρθηκε στη ζωή του Βάσου Λυσσαρίδη από τη γέννησή του στα Λεύκαρα, στην πορεία του στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, στη φοίτησή του στην Ιατρική Σχολή, αλλά και στην πολιτική του πορεία.
«Αποχαιρετούμε μια σπάνια, χαρισματική προσωπικότητα, την προσωποποίηση προάσπισης αρχών με ετοιμότητα να πληρώσει το τίμημα, με την επίγνωση ότι η αλήθεια συχνά πληγώνει με την εμπειρία ότι το ποικιλώνυμο κατεστημένο ενοχλείται από θέσεις που συχνά συγκρούονται με τις καθεστηκυίες αντιλήψεις», είπε.
Όπως ανέφερε, «όταν αναφέρομαι στον Βάσο Λυσσαρίδη, νοιώθω ότι συγγενεύω με την ιστορία του τόπου μου, όταν μιλώ με τον Βάσο Λυσσαρίδη είναι σαν να εκφράζομαι με την ακέραια αξιοπρέπεια του πονεμένου λαού της Κύπρου, μεγάλος μέσα στη λιγοσύνη του περιβάλλοντος του, άνθρωπος με όραμα, πολιτικός και φιλοσοφικός στοχασμός, πάντοτε με ανοικτή καρδιά».
Κατέληξε με ένα ποίημα του Βάσου Λυσσαρίδη της 25ης Ιανουαρίου του 2010, το οποίο τιτλοφόρησε «Η κηδεία μου», αν και όπως είπε ο Αρχιμανδρίτης, δεν συνήθιζε να τα τιτλοφορεί.
«Με στόλισαν με νεκρολούλουδα μα ο θάνατος φυγομάχησε, εγώ κρατάω το φέρετρο κλειστό,
παρακολουθώ με ανία, κάποιοι δεν μιλάμε με την καρδιά βουρκωμένη
μα αυτοί παραμένουν σιωπηλοί μακριά από εξέδρες ή άμβωνες,
κάποιοι μοιρολογούν γιατί αναμετρούν τη δική τους μοίρα,
οι ανακουφισμένοι σκουπίζουν ψεύτικα δάκρυα, οι αληθινοί δεν μοιράζονται τη θλίψη με άλλους,
κάποιοι κρατάνε φωτογραφίες που αναμένουν υπογραφή,
θέλω να αποχαιρετίσω ένα κόσμο μετέωρο,
μα από τα νεκρά πνευμόνια βγαίνουν κραυγές οργής για αγίνωτο,
από τα μάτια που αστραπές για όσα θα έπρεπε να έχουν καεί,
οι επαναστάσεις αυτοκτόνησαν
μα ξαναγεννιούνται στην άδολη ψυχή κάποιου που τέλειωσε νωρίς,
μισοκαμένος σε ένα κρησφύγετο, κάποιου ονειροπόλου,
που πέθανε βροντοφωνάζοντας ψωμί και ελευθεριά,
οι σφαίρες σταμάτησαν τη φωνή μα όχι τα όνειρά του…»
Εξάλλου, Μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος, εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, εξήρε τις υπηρεσίες του Βάσου Λυσσαρίδη στην πατρίδα και την Εκκλησία και υπενθύμισε τη μεσολάβησή του στον τότε Πρόεδρο της Συρίας για να γίνει κατορθωτή η έλευση στην Κύπρο του Πατριάρχη Αντιοχείας για τη Μείζονα Σύνοδο. «Ξέρω πως στον Βάσο Λυσσαρίδη ταίριαζε η σημερινή αναστάσιμη εξόδια ακολουθία ακολουθία, αφού δεν παραδέχθηκε καμιά φορά τη μοίρα του ή το θάνατο, γι’ αυτό και του ταίριαζε αυτή η διαφορετική του ακολουθία», είπε.
Επίσης, η Φώφη Γεννηματά, Πρόεδρος του ελληνικού Κινήματος Αλλαγής χαρακτήρισε τον εκλιπόντα ως μια μεγάλη μορφή του ελληνισμού, ένα φλογερό πατριώτη, ένα γνήσιο δημοκράτη και σοσιαλιστή. «Για τον Ανδρέα Παπανδρέου, για το ΠΑΣΟΚ και το Κίνημα Αλλαγής υπήρξες πάντα συναγωνιστής στους κοινούς μας αγώνες, για την Κύπρο και την Ελλάδα, για την πρόοδο, την αλλαγή και την ευημερία, θα ζεις πάντα στο νου και στην καρδιά μας, καλό σου ταξίδι», είπε.
Η τελετή ξεκίνησε με την άφιξη της πομπής που διοργάνωσε η νεολαία της ΕΔΕΚ, η Δημοκρατική Κίνηση Κυπρίων Φοιτητών Αγώνας και η Μαθητική Κίνηση Αγώνας, η οποία έφθασε στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας, που κρατούσε πανό με γνωστά αποφθέγματα του Βάσου Λυσσαρίδη όπως «Δεν δέχομαι να γονατίσω, καρτερούν οι σύντροφοι μου στο συρματόπλεγμα και οι νεκροί στον Πενταδάχτυλο Να πεθάνω ναι! Να γονατίσω όχι» και «Μαζί σας θ’ αγωνίζομαι ζωντανός ή νεκρός, ωσότου λεύτεροι πορευτούμε στον λεύτερο Πενταδάχτυλο».
Άλλο πανό έγραφε «Σε γελάσανε γιατρέ… Νομίζεις ότι θα μας ξεφύγεις… Δεν σου δίνουμε άδεια απουσίας».
