Πληροφορίες Φωτογραφίας: Πρόβα για τη «Ρωμιοσύνη», στο «Κεντρικόν». Μίκης Θεοδωράκης και Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Πηγή: https://mikisguide.gr
Στις 3 Απρίλιου του 1966 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο «Κεντρικόν» η «Ρωμιοσύνη». Το μελοποιημένο έργο του Γιάννη Ρίτσου με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Και παρ’ ό,τι αυτή είναι μια συγκεχυμένη πληροφορία, καθώς αναφέρεται μεν, δεν διασταυρώνεται όμως από δημοσιεύματα της εποχής αυτή η ημερομηνία, εμείς θα κρατήσουμε την αφορμή για να θυμηθούμε πώς γράφτηκε και πώς παρουσιάστηκε στο κοινό η «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου και του Μίκη Θεοδωράκη, τους πρώτους μήνες του 1966.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, βουλευτής της ΕΔΑ, την ημέρα των Θεοφανίων του 1966, κυνηγημένος και δαρμένος από τους αστυνομικούς, γύρισε σπίτι του μέσα στα αίματα, έκατσε στο πιάνο και έγραψε τη μουσική για τη «Ρωμιοσύνη» «μονορούφι», όπως λέει ο ίδιος, μέσα σε μία ώρα…
«Όταν την άλλη μέρα άκουσε τη μουσική ο Ρίτσος, έμεινε άφωνος», θυμάται ο Μίκης Θεοδωράκης. «Ποτέ άλλοτε δεν τον είδα τόσο χαρούμενο, τόσο συγκλονισμένο, όσο την ημέρα που στο «Κεντρικό», το οποίο ήταν γεμάτο με αντιστασιακούς, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγούδησε τη Ρωμιοσύνη».
Το 1975 ο στο περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» και στον Γιώργο Λιάνη, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης είπε για τη Ρωμιοσύνη: «Δεν είναι γι’ αριστερούς ούτε για δεξιούς. Είναι για τους Έλληνες. Μιλάει για το τι έχει τραβήξει η Ελλάδα: Τότε που κόβανε στα γόνατα το κριθαρένιο τους καρβέλι, που μπαίνανε στα σίδερα και στη φωτιά, που γέμιζαν τα κανόνια με την καρδιά τους».
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη
