Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εκφράζει ανησυχία στην έκθεσή του για το Κυπριακό γιατί οι θέσεις των δύο κοινοτήτων, όπως αναφέρει, φαίνεται ότι έχουν περαιτέρω εδραιωθεί και είναι πιο μακριά. Παράλληλα τόνισε την ανησυχία του για τις εξελίξεις στην περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων.
Η έκθεση κυκλοφόρησε επίσημα χθες.
Παράλληλα τονίζει ότι η συνεχιζόμενη έλλειψη προόδου στην Κύπρο έχει σημαντικές επιπτώσεις για όλους τους Κύπριους και κάλεσε τα μέρη να απέχουν από οποιεσδήποτε ενέργειες, που δεν βοηθούν και να αναζητήσουν ενεργά λύσεις μέσω διαλόγου.
Επισημαίνει ότι χωρίς αποφασιστική δράση, η συνεχιζόμενη δυναμική μέσα και γύρω από την Κύπρο και τα εκλογικά χρονοδιαγράμματα θα καταστήσουν τις μελλοντικές προσπάθειες για εξεύρεση μιας κοινά συμφωνημένης λύσης στο Κυπριακό ανέφικτες.
Καλεί επίσης τους δύο ηγέτες να μετακινηθούν πέρα από τις σημερινές προκλήσεις και να παράσχουν πρακτική και πολιτική στήριξη και καθοδήγηση σε όλες τις τεχνικές επιτροπές, σημειώνοντας ότι οι μηχανισμοί διαλόγου και επαναπροσέγγισης έχουν ιδιαίτερη σημασία και μπορούν να αναθερμάνουν την ελπίδα ότι η πρόοδος μεταξύ των μερών μπορεί πράγματι να επιτευχθεί.
Παράλληλα, στην έκθεσή του, ο ΓΓ επισημαίνει ότι η επίδειξη ευελιξίας και σταθερής πολιτικής βούλησης είναι ύψιστης σημασίας και καλεί τα μέρη να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στην εξεύρεση και οικοδόμηση κοινού εδάφους με στόχο την επανάληψη ουσιαστικών ειρηνευτικών συνομιλιών.
Ο ΓΓ υπενθυμίζει ότι στο τελευταίο ψήφισμά του, το ΣΑ κάλεσε τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων να παρουσιάσουν γραπτώς τις δράσεις που είχαν υλοποιήσει προς υποστήριξη των σχετικών προνοιών του ψηφίσματος μετά την έγκρισή του.
Αναφερόμενος στην έκθεση, είπε ότι επικεντρώνεται στις εξελίξεις από 19 Ιουνίου-15 Δεκεμβρίου 2021.
Στα σχόλιά του, ο ΓΓ αναφέρει ότι το πέρασμα του χρόνου συνεχίζει να προκαλεί προβλήματα στις προσπάθειες εξεύρεσης μιας αμοιβαίας αποδεκτής λύσης στην Κύπρο.
Σημειώνει «με ανησυχία, ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι θέσεις των κοινοτήτων φαίνεται να έχουν εδραιωθεί περαιτέρω και είναι πιο μακριά».
Αναφέρει ότι είχε συναντηθεί με τους ηγέτες κατά τη διάρκεια της περιόδου, καθώς επίσης και τις εγγυήτριες δυνάμεις και έχει διατηρήσει ανοικτές τις γραμμές επικοινωνίας ώστε να μπορεί να μιλά ανοιχτά και απευθείας με όλους τους ενδιαφερόμενους.
Σημειώνει ότι η αποστολή καλών υπηρεσιών του βοηθά στη διατήρηση διαλόγου σε διάφορα επίπεδα και να προωθήσει την επαναπροσέγγιση μεταξύ των κοινοτήτων. Σημαντική εργασία, είπε, έχει γίνει με τις πλευρές για την παροχή στήριξης στις τεχνικές επιτροπές, καθώς εξέτασαν πρόσθετα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ασχολήθηκαν με την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων στο νησί, συμπεριλαμβανομένων, κατά προτεραιότητα, των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19.
Η τακτικότητα των συναντήσεων, που φιλοξένησε η Αντιπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο μεταξύ των δύο διαπραγματευτών και των σχετικών συζητήσεων κάτω από την αποστολή καλών υπηρεσιών είναι θετική, σημειώνει ο Γκουτέρες, ιδιαίτερα υπό το φως των συνεχιζόμενων προκλήσεων για εποικοδομητικό διάλογο. Δεδομένης της συνεχιζόμενης απουσίας διαπραγματεύσεων, η παρουσία των ηγετών στη δεξίωση της 14ης Δεκεμβρίου στη Λευκωσία, είπε, “έστειλε θετικό μήνυμα στο ευρύτερο κοινό. Ενθαρρύνω τους δύο ηγέτες και τους εκπροσώπους τους να συνεχίσουν να συνεργάζονται μεταξύ τους και με τα Ηνωμένα Έθνη σε αυτό το πλαίσιο».
Σχετικά με τις εργασίες των τεχνικών επιτροπών, εκτός από μερικές εξαιρέσεις, όπως τα αξιοσημείωτα επιτεύγματα της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την ανακοίνωση τον Νοέμβριο από την Τεχνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και τον ευεργετικό ρόλο που διαδραμάτισε η Τεχνική Επιτροπή Υγείας στο πλαίσιο της πανδημίας, «συνεχίζω να πιστεύω ότι οι επιτροπές αυτές εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικά ανεκμετάλλευτες».
Καλωσόρισε την επανέναρξη του ειρηνευτικού εκπαιδευτικού προγράμματος «Imagine», αλλά τόνισε την έλλειψη προόδου σε άλλα έργα κάτω από την αιγίδα της Τεχνικής Επιτροπής για την Παιδεία, καθώς και άλλες τεχνικές επιτροπές, που μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην επαναπροσέγγιση και την εδραίωση ειρήνης ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους.
Ο ΓΓ αναφέρει ότι “είναι λυπηρό το γεγονός ότι δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος στο αίτημα του Συμβουλίου Ασφαλείας να διενεργηθεί μια κοινή μελέτη του σχολικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων των σχολικών βιβλίων, ως μια συμβολή στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων”.
Ο ΓΓ χαιρετίζει «την τακτική ανταλλαγή επιδημιολογικών πληροφοριών και συντονισμού στο πλαίσιο της Τεχνικής Επιτροπής Υγείας για τα μέτρα που σχετίζονται με τον COVID-19. Παρά την εναρμόνιση των μέτρων και την προσαρμογή των περιορισμών στα σημεία διέλευσης, εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές προκλήσεις, μεταξύ άλλων το μερίδιο των εμβολίων που είναι εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα τονίζει ότι ενώ συνεχίζονται οι συζητήσεις για παροχή πλήρους και ισότιμης πρόσβασης στους Τουρκοκύπριους στο Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ, «η πρόοδος είναι αργή και απαιτούνται, κατά προτεραιότητα, περισσότερες προσπάθειες».
Η συνεχιζόμενη απουσία ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και οι θέσεις των πλευρών σχετικά με τη βάση μιας λύσης στην Κύπρο έχουν αρχίσει να επηρεάζουν τις εργασίες των τεχνικών επιτροπών, αναφέρει ο ΓΓ και προσθέτει ότι παρά τις εκκλήσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας προς τους δύο ηγέτες να παράσχουν την απαραίτητη πολιτική στήριξη και γενική καθοδήγηση για να αφαιρεθούν τα εμπόδια από τις τεχνικές επιτροπές και να τους επιτραπεί να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, οι αποφάσεις για δραστηριότητες και έργα που πρότειναν οι επιτροπές, “σε ορισμένες περιπτώσεις, άρχισαν να αντικατοπτρίζουν την έλλειψη κοινού εδάφους για τις συνομιλίες».
Ο ΓΓ καλεί τον Ε/κ και τον Τ/ ηγέτη και τους εκπροσώπους τους να εργαστούν μαζί πάνω σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και να συνεχίσουν να αναζωογονούν το έργο των τεχνικών επιτροπών, ώστε να μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους για να επηρεάσουν θετικά την καθημερινή ζωή των Κυπρίων.
Καλεί τους ηγέτες να ξεπεράσουν τις σημερινές προκλήσεις, περιλαμβανομένου και αυτών σχετικά με την ορολογία, και να προσφέρουν πρακτική και πολιτική στήριξη και καθοδήγηση σε όλες τις επιτροπές με σκοπό να καταστεί δυνατή η πλήρης αναζωογόνηση των έργων τους. Οι μηχανισμοί διαλόγου και προσέγγισης έχουν ιδιαίτερη σημασία και μπορούν, λόγω της έλλειψης διαλόγου, να αναθερμάνουν την ελπίδα στον πληθυσμό ότι η πρόοδος μεταξύ των μερών μπορεί πράγματι να σημειωθεί.
Παράλληλα ο ΓΓ σημειώνει ότι «υπάρχει κίνδυνος η εμβάθυνση των ανισοτήτων μεταξύ των δύο οικονομιών να αρχίσει να διαβρώνει τη βάση των σημαντικών συγκλίσεων που επιτεύχθηκαν στο παρελθόν, εξ ου και η ανάγκη για πιο συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας και άλλων παραγόντων, προωθώντας παράλληλα μεγαλύτερους οικονομικούς δεσμούς και αυξημένο εμπόριο στο νησί».
Εξάλλου, ο ΓΓ εκφράζει την ανησυχία του για τις εξελίξεις στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων. Η θέση των ΗΕ στο Βαρώσι παραμένει αναλλοίωτη, αναφέρει και επικαλέστηκε τις δηλώσεις του προέδρου του ΣΑ και τα ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992), «και τονίζω τη σημασία της τήρησης των εν λόγω ψηφισμάτων».
Επίσης, διαμηνύει την ανησυχία του για την αυξανόμενη ένταση μέσα και γύρω από την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, σημειώνοντας ότι οι φυσικοί πόροι μέσα και γύρω από την Κύπρο θα πρέπει να ωφελήσουν και τις δύο κοινότητες και αποτελούν ισχυρό κίνητρο για τα μέρη να βρουν μια αμοιβαία αποδεκτή και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό. “Καλώ τα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια για αποκλιμάκωση της έντασης», αναφέρει.
Επιπλέον, ενθαρρύνει περαιτέρω τα «μέρη να ακολουθούν τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών σε κέντρα λήψης αποφάσεων για θέματα επίλυσης συγκρούσεων και ειρηνευτικών διαδικασιών, όπως επισημαίνεται σε διαδοχικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Επαινεί επίσης την Τεχνική Επιτροπή για την Ισότητα των Φύλων για το έργο της και καλεί τους ηγέτες να συμφωνήσουν, κατά προτεραιότητα, σε ένα κοινό σχέδιο δράσης.
Παράλληλα επαναλαμβάνει την υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας για μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών και οικοδόμηση εμπιστοσύνης και προτρέπει τους ηγέτες να ενθαρρύνουν την επαφή και τη συνεργασία πιο εκτεταμένα μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες καλεί τους ηγέτες να δουν το μέλλον με πραγματισμό. “Όπως προκύπτει από τις γραπτές τοποθετήσεις των ηγετών στην έκθεση, οι θέσεις των πλευρών παραμένουν πολύ μακριά”, τονίζει ο ΓΓ και προσθέτει ότι η συνεχιζόμενη έλλειψη πολιτικής προόδου έχει σημαντικές επιπτώσεις για όλους τους Κυπρίους.
Καλώ, είπε, όλα τα μέρη να απέχουν από μη βοηθητικές ενέργειες και να αναζητήσουν ενεργά λύσης μέσω του διαλόγου. «Χωρίς αποφασιστική δράση, η συνεχής δυναμική μέσα και γύρω από την Κύπρο και τα εκλογικά χρονοδιαγράμματα θα μπορούσαν να καταστήσουν ανέφικτες τις μελλοντικές προσπάθειες για επίτευξη αμοιβαίας αποδεκτής διευθέτησης του Κυπριακού. Η επίδειξη ευελιξίας και σταθερής πολιτικής βούλησης από τα μέρη είναι υψίστης σημασίας. Καλώ τα μέρη να συμμετάσχουν εποικοδομητικά στην εξεύρεση και την οικοδόμηση κοινού εδάφους, με σκοπό την επανάληψη των ουσιαστικών ειρηνευτικών συνομιλιών. Ένας απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για να ηγηθεί αυτής της δέσμευσης θα μπορούσε να παράσχει κρίσιμη υποστήριξη από την άποψη αυτή».
Τέλος, τονίζει τη σημασία όπως όλοι οι Κύπριοι να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση του μέλλοντος του νησιού και καλεί τις εγγυήτριες δυνάμεις να στηρίξουν τις προσπάθειες για τελική λύση του Κυπριακού και την επίτευξη ειρήνης και ευημερίας για όλους τους Κύπριους.
