Φωτογραφία: ogdoo.gr
27 Μαρτίου 2021 – Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου…
H «Οδός Ονείρων» είναι μια ιστορική μουσικοθεατρική παράσταση που ανέβηκε στις 14.6.1962 στο Θερινό Θέατρο «Μετροπόλιταν» της Αθήνας, επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ήταν ένα είδος μεταξύ Music Hall και επιθεώρησης, δηλαδή μια σειρά από νούμερα, τραγούδια και χορευτικά δρώμενα. Με τον ίδιο τίτλο κυκλοφόρησε άλμπουμ με μουσικές και τραγούδια της παράστασης που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις.
Ο δίσκος αυτός ξεκινά με τον πολύ χαρακτηριστικό «Πρόλογο» από τον ίδιο τον συνθέτη. («Γεια σας. Ήρθα για να σας δείξω ο ίδιος την Οδό Ονείρων»…) Συνεχίζεται με το «Όνειρο παιδιών της γειτονιάς» (Κάθε κήπος έχει μια φωλιά για τα πουλιά) ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που έγραψε ο δημιουργός, με τη θαυμάσια ερμηνεία του νεαρού, τότε, ηθοποιού Γιώργου Μαρίνου. Κλείνει με τον «Επίλογο» πάλι από τον συνθέτη. («Εδώ τελειώνει η μουσική για την οδό ονείρων. Εδώ τελειώνουν τα όνειρα, που μου δανείσατε οι ίδιοι μια βραδιά, δίχως να το γνωρίζετε…»)
Ο Χατζιδάκις, εκτός του ότι «πρόσεχε» πάντα το ποιος θα ερμηνεύσει τα τραγούδια του, στην προκειμένη περίπτωση αξιοποιεί μοναδικά τον Δημήτρη Χόρν («Ηθοποιός»-«Πάρτυ») την Μάρω Κοντού(«Μαύρη Φορντ», «Το πουλί») σε κομμάτια που «ντύνει» με υπέροχες μελωδίες και σφραγίζουν με τις φωνές τους οι ηθοποιοί αυτοί.
Στην παράσταση ξεχωριστή και ιδιαίτερη ήταν η παρουσία του Λάκη Παππά στα τραγούδια «Μανούλα μου» και «Κυρ Μιχάλης» σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη, που είχαν ακουστεί πρωτίστως στο «Παραμύθι χωρίς όνομα» (1959) και της Ζωής Φυτούση στο «Έφυγε το τρένο», σε στίχους του Νίκου Γκάτσου. Ο δίσκος δεν περιλαμβάνει τα τραγούδια που ερμήνευε η πρωταγωνίστρια του έργου, Ρένα Βλαχοπούλου, επειδή ανήκε σε άλλη δισκογραφική εταιρεία.
Η «Οδός Ονείρων» θεωρήθηκε ως μία απόπειρα ανανέωσης της επιθεώρησης για την οποία συνεργάστηκαν ο Μάνος Χατζιδάκις, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού, σκηνικά Μίνου Αργυράκη, και χορογραφίες Μανώλη Καστρινού. Πρωταγωνιστούσαν ο Δημήτρης Χορν, Ρένα Βλαχοπούλου, Μάρω Κοντού, Ζωή Φυτούση, Λάκης Παππάς, Γιώργος Εμιρζάς, Γιώργος Κωνσταντίνου και πολλοί άλλοι νέοι ηθοποιοί της εποχής. Χόρευαν ο Μανώλης Καστρινός και η Χρυσούλα Ζώκα. Έκτακτες εμφανίσεις πραγματοποίησαν η Αλίκη Βουγιουκλάκη, Νάνα Μούσχουρη και ο Ευγένιος Σπαθάρης με τον Καραγκιόζη του.
Η Οδός Ονείρων χαρακτηρίζεται σαν μια ιδιόρρυθμη μουσική παράσταση με εκλεκτούς πρωταγωνιστές, θεατρικά δρώμενα, χορευτικά μέρη, τραγούδια του Χατζιδάκι και κινηματογραφικά στιγμιότυπα, από ένα μικρού μήκους σατιρικό φιλμάκι με πρωταγωνιστή τον συνθέτη και τη Ρένα Βλαχοπούλου. Το μήνυμα της παράστασης όμως ήταν και το κλειδί της: H χαμένη αθωότητα και τα όνειρα των απλών ανθρώπων που δεν εκπληρώθηκαν ποτέ.
Οι κάτοικοι μιας Αθηναϊκής γειτονιάς διηγούνται τις ιστορίες τους και πραγματοποιούν τις ευχές τους μέσα από τον φακό ενός περιπλανώμενου φωτογράφου.
Η παράσταση γνώρισε μεγάλη επιτυχία και το θέατρο ήταν ασφυκτικά γεμάτο καθημερινά. Την παρακολούθησαν, μάλιστα, πολλές καλλιτεχνικές προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο. Θεωρήθηκε το αντίπαλον δέον της «Όμορφης Πόλης», της παράστασης του Μίκη Θεοδωράκη, που παιζόταν λίγα μέτρα πιο κάτω στην ίδια οδό, στο «Θέατρο Παρκ». Και εκείνη η παράσταση ήταν μια απόπειρα ανανέωσης της επιθεώρησης, ωστόσο, παρά την επιτυχία που είχαν και τα δυο έργα, δεν πέτυχαν κάποια σημαντική ανανέωση του δημοφιλούς αυτού θεατρικού είδους και στην ιστορία έχουν μείνει περισσότερο για τα μουσικά παρά για τα θεατρικά τους επιτεύγματα.
Tον χειμώνα του 1961 ο Μίκης Θεοδωράκης έρχεται από το Παρίσι για να συνθέσει τη μουσική της «Ηλέκτρας», της ταινίας που ετοίμαζε ο Μιχάλης Κακογιάννης. Ήταν τότε που ο παραγωγός Θεόδωρος Κρίτας έριξε την ιδέα μιας νέας επιθεώρησης στο θέατρο «Παρκ», την οποία θα σκηνοθετούσε ο Κύπριος σκηνοθέτης.
Η «Όμορφη Πόλη» ανέβηκε στις 9.6.1962 και πέντε ημέρες αργότερα -14.6.1962- η «Οδός Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, με σκηνοθέτη τον Αλέξη Σολομό. «Αυτό είχε ως συνέπεια ο πόλεμος μεταξύ των θεάτρων της Λεωφόρου Αλεξάνδρας να επεκταθεί στον τομέα της καλλιτεχνικής αναμέτρησης, ανάμεσα σε δύο συνθέτες και τους συνεργάτες τους», όπως γράφει ο Γερμανός μουσικοκριτικός Αντρέας Μπράντες, προσθέτοντας ότι η «αιώνια διαίρεση Δεξιά – Αριστερά δεν έμεινε έξω απ’ αυτήν την αναμέτρηση».
Παρ’ ότι και οι δύο παραστάσεις έχουν την επιχειρηματική υπογραφή του Θεόδωρου Κρίτα, αναπτύσσεται μια «πολεμική» που θέλει τους δύο συνθέτες σε «κόντρα». Στον Μίκη πάνε πιο «αριστεροί» και στο Μάνο οι «αστοί». Πολλοί πάνε και στους δύο.
Είναι η περίοδος που ο Θεοδωράκης για λόγους υγείας φεύγει στο Λονδίνο και η απουσία του από την διεύθυνση της «Όμορφης Πόλης» δίνει ένα σημαντικό προβάδισμα στην «Οδό Ονείρων» που δείχνει να βγαίνει νικήτρια στη άτυπη μάχη της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου βρίσκονταν και τα δύο θέατρα.
Τότε ο Θεοδωράκης στέλνει απ’ την Αγγλία επιστολή στον Στέλιο Καζαντζίδη καλώντας τον να λάβει μέρος στην «Όμορφη Πόλη», τραγουδώντας μεταξύ άλλων το «Μανούλα μου, ο γιόκας σου», που το μελοποίησε όσο ήταν άρρωστος.
Ο «αυτοκράτορας» δέχεται και μαζί με τη Μαρινέλλα ανεβαίνουν στη σκηνή του Παρκ. Η παρουσία του Καζαντζίδη και το ξεχωριστό ειδικό «καλλιτεχνικό τους βάρος» θα αλλάξουν τα δεδομένα. Ο Μποστ έγραψε το πρώτο μέρος της επιθεώρησης του «Παρκ», ενώ το δεύτερο αποτελείτο από τραγούδια σε στίχους των Δημήτρη Χριστοδούλου, Ερρίκου Θαλασσινού και σκετς στο πρότυπο των επιθεωρήσεων.
Και ποιοι δεν ήταν σε εκείνη τη συνεργασία: Άννα και Μαρία Καλουτά, Γιάννης Βογιατζής, Γιοβάννα, Ανδρέας Ντούζος, Μαρία Κωνσταντάρου, Μάρθα Καραγιάννη στα χορευτικά μαζί με τον Σειληνό και την Προκοπίου, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Ντόρα Γιαννακοπούλου, Γιάννης Διδίλης και βέβαια στα μπουζούκια ο Κώστας Παπαδόπουλος και ο Λάκης Καρνέζης.
Η μουσική και τα τραγούδια είναι του Μίκη Θεοδωράκη, το όνομα του οποίου ήδη έχει αποκτήσει τις πρώτες «ανάσες» του μύθου. Σε αυτήν συμμετέχουν ο «ανεβασμένος» Γρηγόρης Μπιθικώτσης, το αηδόνι του ελαφρού Γιάννης Βογιατζής, η πανέμορφη Ντόρα Γιαννακοπούλου, η Σμάρω Στεφανίδου, ο Ανδρέας Ντούζος, η Ταϋγέτη, η Μίρκα Καλατζοπούλου και οι περίφημες οι αδελφές Καλουτά.
Φαίνεται πάντως ότι η παρέμβασή τους είχε κοινά χαρακτηριστικά με τις άφθονες παλιότερες προσπάθειες ανανέωσης του είδους που δεν προήλθαν εκ των έσω, από τους ίδιους τους ανθρώπους της Επιθεώρησης δηλαδή, αλλά έξω από το κύκλωμα παραγωγής του δημοφιλούς είδους.
Κι αυτό ήταν τολμηρές ιδέες, φραστικές υπερβολές, γιγαντωμένο προσωπικό όραμα και συρρικνωμένη συλλογική προοπτική. Αφ’ υψηλού θεώρηση των σκηνικών συμβάσεων της Επιθεώρησης, αν όχι πλήρης άγνοιά τους, περιορισμένη επιτυχία στην πρακτική εφαρμογή των καινοτομιών.
Στα τέλη του Οκτώβρη του 1962 οι δυο συνθέτες κηρύσσουν δια του Τύπου πόλεμο μεταξύ τους, στις 20 Γενάρη του 1963 συμφιλιώνονται επίσημα και λίγο αργότερα αναγγέλλεται η “Μαγική πόλις”, μια νέα μουσική παράσταση – συναυλία που συνυπογράφουν. Παίζεται το καλοκαίρι του 1963 με σαφώς μικρότερη απήχηση και επιχειρηματία πάλι τον Θόδωρο Κρίτα.
Θα την υπερκεράσει με άνεση η “Ντόλτσε Βίτα στην Αθήνα” του θεάτρου Περοκέ, όπου συστεγάζονται εκπρόσωποι της παραδοσιακής Επιθεώρησης με τη συνδρομή 6 μπουζουκιών, χορού και αρχοντορεμπέτικων τραγουδιών από τον Γιώργο Μουζάκη.
Τελικά, η κλασσική επιθεώρηση, όπως την ήξεραν οι Αθηναίοι, θα επικρατήσει, αφού η προσπάθεια των δύο ιστορικών, κατά τα άλλα, έργων του Χατζιδάκι και Θεοδωράκη μόνο «ράπισμα» μπορεί να χαρακτηριστεί στο φιλοθεάμον κοινό. Και θα συνεχίσει μέχρι σήμερα τη μακρά, ανέμελη αλλά ένδοξη πορεία της.
Οι απόψεις εκφράζουν τον συντάκτη τους και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκην την άποψη του Καναλιού 6
