Ο κύπριος νάνος ελέφαντας ή επιστημονικά Elephas cypriotes ήταν ένα από τα αρχαιότερα θηλαστικά της Κύπρου, τα οποία έφτασαν πριν από 10 ως 12 χιλιάδες χρόνια [1,2,4]. Με την διαβίωση τους, όμως, στο νησί υπέστησαν μεγάλες εξελικτικές αλλαγές, με σημαντικότερη τον νανισμό, δηλαδή το μικρό σωματικό μέγεθος. Το μικρό σωματικό μέγεθος τους έδωσε μεγαλύτερη ευκινησία και προσαρμοστικότητα στο σχετικά νέο τους περιβάλλον με τις περιορισμένες πηγές τροφής [1,2]. Το ύψος του νάνου κύπριου ελέφαντα ήταν περίπου 1 μέτρο και το εκτιμώμενο βάρος του περίπου 200 κιλά [1,2].
Μια εκδοχή για τον τρόπο άφιξης τους ήταν η μετοίκησή τους με τη βοήθεια µικρών νησιών ανατολικά του Ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα. Τα νησιά αυτά προέκυψαν κατά την περίοδο δημιουργίας της Κύπρου, όταν δεσμεύτηκαν τεράστιες ποσότητες νερού στους πάγους, με αποτέλεσμα τη μεγάλη πτώση της στάθμης της θάλασσας [2,5]. Μια ακόμη εκδοχή αποτελεί το γεγονός ότι έφτασαν στο νησί κολυμπώντας ή επιπλέοντας πάνω σε κορμούς δέντρων, καθώς δεν υπήρχε χερσαία γέφυρα ξηράς μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου [1,4].
Ο νάνος ελέφαντας αποτελεί ένα εξαφανισμένο είδος ελέφαντα της Κύπρου, το οποίο εξαφανίστηκε το 11.000 π.Χ. Η πρώτη καταγεγραμμένη ανακάλυψη τους έγινε από τη Dorothea Bate σε μια σπηλιά στους λόφους της Κερύνειας στην Κύπρο το 1902 [2]. Επιπρόσθετα, εντοπίστηκαν οστά του και σε μια βραχοσκεπή στην περιοχή του Αετόκρεμου στο Ακρωτήρι, τα οποία έφεραν χαρακιές [1,7]. Τα ευρήματα αυτά παρουσιάζουν ότι ο άνθρωπος της τότε εποχής κυνηγούσε τα ζώα αυτά για σκοπούς διατροφής, με αποτέλεσμα πιθανόν να συνέβαλε στην εξαφάνιση τους [1,6]. Γενικά, είναι κοινώς αποδεκτό ότι αιτία εξαφάνισής τους ήταν το κυνήγι τους και η αλλοίωση των φυσικών τους βιοτόπων από τους προϊστορικούς ανθρώπους της Κύπρου [3].
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org)
Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
