Η ρύπανση που θερμαίνει τον πλανήτη τριπλασίασε τον αριθμό των θανάτων από τον «σιωπηλά καταστροφικό» καύσωνα που έπληξε την Ευρώπη στα τέλη Ιουνίου, σύμφωνα με ανάλυση που κάλυψε δώδεκα πόλεις, την ώρα που ειδικοί προειδοποιούν για μια επιδεινούμενη υγειονομική κρίση που περνά απαρατήρητη.
Οι επιστήμονες, όπως μετέδωσε ο Guardian, εκτιμούν ότι η ακραία ζέστη προκάλεσε τον θάνατο 2.300 ανθρώπων σε 12 μεγάλες πόλεις, καθώς οι θερμοκρασίες εκτοξεύθηκαν στην Ευρώπη από τις 23 Ιουνίου έως τις 2 Ιουλίου. Απέδωσαν 1.500 από αυτούς τους θανάτους στην κλιματική κατάρρευση, που έχει θερμάνει τον πλανήτη και εντείνει τις ήδη ακραίες καιρικές συνθήκες.
Η πόλη που επλήγη περισσότερο σε απόλυτους αριθμούς ήταν το Μιλάνο, με 317 από τους 499 θανάτους να αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή, ακολουθούμενο από το Παρίσι και τη Βαρκελώνη. Το Λονδίνο είχε 273 θανάτους από τη ζέστη, εκ των οποίων οι 171 αποδόθηκαν από τους ερευνητές στην ανθρώπινη επίδραση στο κλίμα.
«Αυτή η μελέτη δείχνει γιατί οι καύσωνες θεωρούνται σιωπηλοί δολοφόνοι», δήλωσε ο επιδημιολόγος Μάλκολμ Μίστρι από τη Σχολή Υγιεινής & Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Αν και λίγοι θάνατοι έχουν αναφερθεί επίσημα στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, αναμένεται ότι χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των ασφυκτικών θερμοκρασιών».
Η ανάλυση από την ομάδα World Weather Attribution αποδίδει τα δύο τρίτα των θανάτων στην κλιματική κατάρρευση.
Η θνησιμότητα ήταν υψηλότερη μεταξύ των ηλικιωμένων, σύμφωνα με τη μελέτη, με το 88% των θανάτων που σχετίζονται με το κλίμα να αφορά άτομα άνω των 65 ετών. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η ακραία ζέστη είναι μια «υποτιμημένη» απειλή, καθώς τα περισσότερα θύματα πέθαναν εκτός δημόσιας θέας, σε σπίτια και νοσοκομεία, και χωρίς ιδιαίτερη κάλυψη από τα ΜΜΕ.
«Οι καύσωνες δεν αφήνουν πίσω τους ίχνη καταστροφής όπως οι πυρκαγιές ή οι καταιγίδες», δήλωσε ο Μπεν Κλαρκ, κλιματολόγος στο Imperial College London και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Οι επιπτώσεις τους είναι ως επί το πλείστον αόρατες αλλά σιωπηλά καταστροφικές. Μια αλλαγή μόλις 2 ή 3 βαθμών Κελσίου μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο για χιλιάδες ανθρώπους».
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν επιδημιολογικά μοντέλα για να εκτιμήσουν τη θνησιμότητα από τη ζέστη σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, η Μαδρίτη και η Ρώμη κατά τη διάρκεια 10 ημερών, και συνέκριναν τους θανάτους με έναν υποθετικό κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι δεν είχαν θερμάνει τον πλανήτη καίγοντας ορυκτά καύσιμα ή καταστρέφοντας τη φύση.
Προειδοποίησαν ότι οι συσχετισμοί μεταξύ θερμοκρασίας και θανάτου που χρησιμοποιήθηκαν στα μοντέλα τους βασίζονταν σε τοπικά δεδομένα μέχρι το 2019 και έτσι ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν πλήρως το κατά πόσο οι κάτοικοι των πόλεων έχουν προσαρμοστεί σε θερμότερο καιρό με την πάροδο του χρόνου.
Διαπίστωσαν ότι η κλιματική κατάρρευση αύξησε τις θερμοκρασίες σε ορισμένες πόλεις έως και κατά 4°C, προκαλώντας 1.500 επιπλέον θανάτους. Ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος από εκείνον άλλων πρόσφατων φυσικών καταστροφών που επιδεινώθηκαν από τη ρύπανση από ορυκτά καύσιμα, όπως οι πλημμύρες που σκότωσαν 224 άτομα στην Ισπανία το 2024 και οι πλημμύρες με 243 νεκρούς στη βορειοδυτική Ευρώπη το 2021.
Προηγούμενες μελέτες έχουν εκτιμήσει ότι περίπου 44.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη από τη ζέστη, κατά μέσο όρο, τις τελευταίες δεκαετίες. Οι επιστήμονες σημειώνουν ότι ο τεράστιος αριθμός των 2.300 θανάτων από έναν μόνο καύσωνα σε μόλις 12 πόλεις καθιστά αυτό το καλοκαίρι ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Η ευρωπαϊκή υπηρεσία παρατήρησης της Γης, Copernicus, ανέφερε ότι ο περασμένος μήνας ήταν ο τρίτος θερμότερος Ιούνιος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως και ότι σημειώθηκε ένα «εξαιρετικό» θαλάσσιο κύμα καύσωνα στη δυτική Μεσόγειο. Η μέση ημερήσια θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην περιοχή τον Ιούνιο, στους 27°C.