Τρεις μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες ανέλαβαν το 40,8% των δημοσίων έργων της περιόδου 2015-2024, αναφέρεται σε σημερινή στην Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας η οποία διερεύνησε την ανάθεση δημοσίων κατασκευαστικών έργων σε εργολάβους.
Σε βάθος μιας δεκαετίας, όπως αναφέρεται στην έκθεση ανατέθηκαν 2.164 συμβάσεις αξίας €2,5 δις,
Η εταιρεία Cyfield έλαβε την μερίδα του λέοντος αναλαμβάνοντας157 έργα αξίας €564 εκατομμυρίων, οι Αδελφοί Ιακώβου ανέλαβαν 84 έργα αξίας €322 εκατομμυρίων ενώ η Cybarco ανέλαβε 40 έργα αξίας €141 εκατομμυρίων.
Σε σημαντικό ποσοστό των δημοσίων συμβάσεων, που ανέρχεται στο 14,2% είχε υποβληθεί μόνο μία προσφορά, η οποία, τελικά, κατακυρώθηκε σε αυτόν που την υπέβαλε. Το 60,3% των διαγωνισμών από το 2021, μέχρι το 2024 προσέλκυσε τουλάχιστον τρεις συμμετοχές.
Ο Γενικός Ελεγκτής υποδεικνύει στην έκθεση του, πρόκειται για ένα γεγονός πρέπει να προβληματίσει τις Αναθέτουσες Αρχές και ειδικότερα όπου υπάρχει ένδειξη ότι συγκεκριμένος Οικονομικός Φορέας επανειλημμένως αποτελεί τον μοναδικό προσφέροντα.
Σημειώνεται, πως τα περισσότερα έργα με αξία πέραν του μισού δις ανατέθηκαν το έτος 2023.
Ο Ελεγκτής κ. Ανδρέας Παπακωνσταντίνου καταγράφει, πως «ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής συμβατικής αξίας των έργων συγκεντρώθηκε σε τρείς εργολάβους. Το 40,8% που εξασφάλισαν υποδεικνύει αυξανόμενη συγκέντρωση της αγοράς για μεγάλα έργα.
«Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι η εταιρεία Cyfield κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατανομή του μεριδίου αγοράς για τέσσερα συναπτά έτη από το 2019 ως το 2023), αναφέρει ακόμα ο Γενικός Ελεγκτής, γεγονός που πιθανόν να αποτελεί ακόμη ένα στοιχείο ένδειξης δημιουργίας δεσπόζουσας θέσης».
Τυχόν έλλειψη ικανοποιητικού αριθμού επιλογών, συνεχίζει, περιορίζει τη διαπραγματευτική ικανότητα του κράτους και ίσως «αναγκάζει» την επανάληψη συνεργασιών με εργολάβους που ενδεχομένως δεν ανταποκρίνονται επαρκώς.
Επιπλέον, κατά τον Γενικό Ελεγκτή, η συγκέντρωση των μεγάλων έργων σε συγκεκριμένους εργολάβους εγείρει ερωτήματα κατά πόσο οι συγκεκριμένοι φορείς διαθέτουν την επιχειρησιακή ικανότητα να υλοποιούν παράλληλα πολλαπλά έργα με επιτυχία.
Ο κ. Παπακωνσταντίνου υπενθυμίζει ότι αρκετά μεγάλα έργα της Κυπριακής Δημοκρατίας είτε υπόκεινται σε μεγάλες καθυστερήσεις ή δεν ολοκληρώνονται καθόλου. Πιο συγκεκριμένα, ο μέσος όρος καθυστέρησης στην υλοποίηση των έργων, κυμαίνεται στις 461 ημέρες. Αυτές μεταφράζονται σε καθυστέρηση 76,7% σε σχέση με τον κανονικό χρόνο εκτέλεσής τους.
Σε ό,τι αφορά τα έργα μικρότερης κλίμακας, από τις 2.164 συμβάσεις, οι 1.734 αναλήφθηκαν από μικρούς ή μεμονωμένους εργολάβους, γεγονός που υποδηλώνει πολυκερματισμό της αγοράς.