Στο κενό δίνονταν από το 2007 οι πολιτογραφήσεις επενδυτών, αφού μέχρι το καλοκαίρι του 2020 το πρόγραμμα λειτουργούσε χωρίς κανονισμούς, γεγονός που δεν περιόριζε τους κινδύνους που σχετίζονταν με το πρόγραμμα.
Αυτή ήταν η επισήμανση στη σημερινή ακροαματική διαδικασία της Ερευνητικής Επιτροπής για τις πολιτογραφήσεις επενδυτών, παρουσία του τέως Υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη. Η σημερινή ακρόαση ήταν η πρώτη που διεξήχθη παρουσία λειτουργών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και διήρκεσε πέραν των τριών ωρών.
Το θέμα προέκυψε από παρατήρηση του μέλους της επιτροπής. Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου Παύλου Ιωάννου, ο οποίος διερωτήθηκε πώς, από το 2007 που ξεκίνησε το πρόγραμμα κατ’ εξαίρεσης πολιτογραφήσεων, δεν υπήρξαν κανονισμοί και μάλιστα από το 2013, όταν για πρώτη φορά το πρόγραμμα θεσπίστηκε νομοθετικά.
Παρατήρησε δε πως ελλείψει κανονισμών, τα κριτήρια βασίζονταν σε πρόνοιες δύο γραμμών στον νόμο περί αρχείου πληθυσμού. «Και δεν έγιναν κανονισμοί για να περιοριστούν οι κίνδυνοι», ανέφερε.
Και η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και μέλος της επιτροπής, Δήμητρα Καλογήρου, παρατήρησε ότι το πρόγραμμα δεν ήταν νομικά κατοχυρωμένο αφού δεν υπήρχαν κανονισμοί, αλλά μόνο κριτήρια.
Απαντώντας, ο Χάρης Γεωργιάδης είπε πως θα έπρεπε να ζητηθεί γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα για αυτό το ερώτημα. Σημείωσε όμως ότι ο περί αρχείου πληθυσμού νόμος «έδινε σχεδόν απόλυτη ευχέρεια στο Υπουργικό Συμβούλιο να πολιτογραφήσει έναν διευθυντή, έναν νομικό, έναν επιχειρηματία».
«Αυτό είναι η δική μου αντίληψη, αλλά δεν μπορώ να επιχειρηματολογήσω για νομοτεχνικό ζήτημα. Να ζητήσετε από τον Γενικό Εισαγγελέα να γνωματεύσει», είπε.
Ουδείς εξαιρέθηκε κατά τη λήψη αποφάσεων στο Υπουργικό Συμβούλιο
Ο πρόεδρος της επιτροπής, Μύρων Νικολάτος, ρώτησε τον τέως ΥΠΟΙΚ αν υπήρξε στο Υπουργικό Συμβούλιο ένας κώδικας δεοντολογίας για αποφυγή σύγκρουσης συμφέροντος, με δεδομένο – όπως είπε – ότι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διατηρούσε δικηγορικό γραφείο, κάποιοι Υπουργοί είχαν δικηγορικά γραφεία ή είχαν συγγενικά δικηγορικά γραφεία τα οποία ασχολήθηκαν με αιτήσεις πολιτογραφήσεων.
Απαντώντας, ο κ. Γεωργιάδης είπε πως ο ίδιος δεν μπορεί να τοποθετηθεί για άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά μόνο για τον ίδιο.
«Εκ μέρους μου, ως μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, με κανέναν τρόπο και σε καμία περίπτωση δεν ηγέρθη θέμα σύγκρουσης συμφέροντος σε σχέση με αιτήσεις πολιτογράφησης. Αν προέκυπτε, η διαδικασία προβλέπει δήλωση ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφέροντος και αποχή από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, κάτι που δεν χρειάστηκε ποτέ να κάνω. Αλλά δεν μπορώ να σχολιάσω ή να κρίνω αν εκ μέρους άλλων μελών του Υπουργικού θα έπρεπε να εγερθεί τέτοιο ζήτημα», είπε.
Ερωτηθείς από τον πρόεδρο της επιτροπής, αν είδε ποτέ οποιοδήποτε μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να δηλώνουν ότι οι αιτήσεις αφορούν το πρώην δικηγορικό του γραφείο ή συγγενικό τους γραφείο και επομένως να εξαιρεθούν, ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι δεν θυμάται να έχει γίνει κάτι τέτοιο.
«Δεν θέλω να το πω με απόλυτη βεβαιότητα, νομίζω θα το θυμόμουν. Εξ όσων θυμούμαι, όχι», είπε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις, ο κ. Γεωργιάδης είπε πως οι αιτήσεις πολιτογράφησης ήταν στα θέματα που περνούσαν από το Υπουργικό χωρίς συζήτηση, αφού βασίζονταν σε πολυσέλιδες εκθέσεις του Υπουργείου Εσωτερικών.
Το 2017 ο Κ. Πετρίδης διαπίστωσε σοβαρές υστερήσεις στις διαδικασίες του ΥΠΕΣ
Ερωτηθείς γιατί θεσπίστηκε ο κώδικας δεοντολογίας και το μητρώο παρόχων υπηρεσιών το 2018, ο κ. Γεωργιάδης είπε πως το καλοκαίρι του 2017, όταν ανέλαβε το ΥΠΕΣ ο Κωνσταντίνος Πετρίδης, «πολύ σύντομα, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, με ενημέρωσε πως διαπιστώνει ότι οι διαδικασίες στο Υπουργείο του έχουν σοβαρές υστερήσεις».
Όπως είπε, ενημέρωσαν αμέσως τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις αδυναμίες και ότι «έπρεπε να ληφθούν κάποια μέτρα».
«Θεωρούσα από την πλευρά μου ιδιαίτερα σοβαρές τις διαπιστώσεις, εισηγηθήκαμε όπως ετοιμαστούν, σε συνεργασία με το ΥΠΟΙΚ, κάποια μέτρα διόρθωσης. Του είπα ό,τι θέλει από το ΥΠΟΙΚ θα το έχει, ως υποστήριξη της προσπάθειας βελτίωσης των διαδικασιών.
Έχω μερίδιο ευθύνης ως μέλος του Υπουργικού
Απαντώντας σε ερωτήσεις των μελών της επιτροπής, ο κ. Γεωργιάδης αναγνώρισε πως δεν αποτράπηκε η κατάχρηση του προγράμματος από παρόχους.
«Δυστυχώς, ένα πρόγραμμα που έγινε με καλή πρόθεση για να βοηθήσει την ανάκαμψη και τη ανάπτυξη της οικονομίας, αφέθηκε να τύχει τέτοιας κατάχρησης από κάποιους και δεν υπονοώ ότι είναι η πλειοψηφία…Υπήρχαν κάποιες περιπτώσεις τόσο χτυπητές, που μας έχουν εκθέσει», είπε και αναφέρθηκε στην περίπτωση του Μαλαισιανού Τζο Λόου.
«Δεν μπορώ να καταλάβω πώς ήρθε ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου θετική σύσταση. Είναι παράδειγμα λανθασμένου χειρισμού που μας εξέθεσε. Αν τα έβαζα στη ζυγαριά….έπρεπε νωρίτερα να γίνονταν κάποιες κινήσεις», είπε, προσθέτοντας ότι μετά αυτές τις περιπτώσεις, ο ίδιος είχε τοποθετηθεί ότι δεν θα διατηρούσε το πρόγραμμα. «Αυτή ήταν θέση μου. Στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων, η θέση μου ήταν να καταργηθεί».
Ως προς τις ευθύνες του, ο Χάρης Γεωργιάδης είπε πως έχει μερίδιο ευθύνης ως μέλος του Υπουργικού. Σημείωσε, ωστόσο, ότι όταν διαπιστώθηκαν τα προβλήματα και ειδικά πως οι έλεγχοι του ΥΠΕΣ δεν ήταν αξιόπιστοι, ο ίδιος θορυβήθηκε. Επανέλαβε πως είχε πει στον Κωνσταντίνο Πετρίδη πως «ό,τι χρειαστεί από το ΥΠΟΙΚ θα το έχει, του είπα ότι αν χρειαζόταν κονδύλι θα το είχε για τους ενισχυμένους ελέγχους δέουσας εποπτείας, για να κλείσουν τα παραθυράκια».
Τα νομικά κενά
Ο πρόεδρος της επιτροπής ρώτησε τον κ. Γεωργιάδη αν κατά τη θητεία του ζητήθηκε ποτέ από το Υπουργικό Συμβούλιο γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα για τη νομιμότητα ειδικότερα της παραχώρησης πολιτογράφησης σε μέλη οικογενειών των επενδυτών και ποιος μπορεί να θεωρηθεί επενδυτής/επιχειρηματίας βάσει του νόμου.
Απαντώντας, ο τέως ΥΠΟΙΚ είπε ότι ποτέ το Υπουργικό δεν ζήτησε συλλογικά γνωμάτευση και ότι οι γνωματεύσεις ζητούνται από τα Υπουργεία για θέματα αρμοδιότητας τους και συμπλήρωσε: «Αυτό δεν ήταν πρόγραμμα, το οποίο δεν ήταν γνωστό, ήταν ένα από τα πιο συζητημένα θέματα των τελευταίων ετών. Αν κάποιος είχε την άποψη ότι υπάρχει αυτό το νομικό κενό δεν θα έπρεπε να το πει; Η Βουλή που είναι; Ο Γενικός Εισαγγελέας, κάποιος, ένας δικηγόρος, ένας δημοσιογράφος, να πει ότι είναι παράνομο».
Ολοκληρώνοντας την συνεδρία, ο πρόεδρος της επιτροπής ανέφερε ότι λόγω του ότι η επιτροπή λειτουργεί ως οιονεί δικαστική διαδικασία, οποιαδήποτε σχόλια ή παρατηρήσεις έγιναν από τα μέλη της, είναι προκαταρκτικές σκέψεις χωρίς να προδικάζουν το αποτέλεσμα δικαστικά πριν ακούσει ολόκληρη την υπόθεση συμπληρωμένη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ενώπιον της επιτροπής θα καταθέσει στις 26 Ιανουαρίου ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου, Χρυσόστομος και στις 2 Φεβρουαρίου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
ΚΥΠΕ
