Η βαλτόπαπια ή αλλιώς, όπως είναι γνωστή στην Κύπρο, ασπρομάτα, αποτελεί ένα από τα πιο άγνωστα υδρόβια πουλιά, με επιστημονικό όνομα Anthya Nyroca (1). Είναι ένα μεταναστευτικό πουλί.
Η βαλτόπαπια είναι παγκόσμια απειλούμενο είδος και αυστηρά προστατευόμενο (3). Είναι μια σχετικά μικρή πάπια, με μήκος σώματος 38-42 εκατοστά (2,4). Αποτελεί μια από τις λιγότερο φανταχτερές πάπιες, με σχεδόν ομοιόχρωμη, σκούρα και καστανοκόκκινη εμφάνιση. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το λευκό χρώμα στο πίσω μέρος του σώματος και στην ουρά. Τα δύο φύλα είναι σχετικά όμοια, αν και το αρσενικό ξεχωρίζει από τον λίγο πιο ζωηρό χρωματισμό και από το λευκό μάτι. Το θηλυκό είναι πιο καφετί με μουντές αποχρώσεις στα πλευρά και έχει σκούρο λεμονί μάτι (1,4).
Η βαλτόπαπια επισκέπτεται τακτικά το νησί μας τον χειμώνα και περνά κατά τη μετανάστευση το φθινόπωρο και την άνοιξη (1,2). Φωλιάζει, εντούτοις, μόνο σε λίγες περιοχές, καθώς προτιμά κυρίως λίμνες με έλη γλυκού νερού ή παράκτιους υδροβιότοπους, γι’ αυτό και επιλέγει τους υγροβιότοπους του Ακρωτηρίου, όπως το Λιβάδι Ακρωτηρίου (1,3,6,7,8).
Είναι παμφάγο ζώο, καθώς τρέφεται τόσο με ζωικά είδη, όπως μαλάκια και άλλα ασπόνδυλα, αλλά και με υδρόβια φυτά. Οι λόγοι, όμως, για τους οποίους το είδος αυτό έχει γίνει παγκόσμια απειλούμενο ενδεχομένως είναι η αποξήρανση και υποβάθμιση των υγροτόπων, η ρύπανση και υφαλμύρωση των οικοτόπων εσωτερικών υδάτων, η εντατικοποίηση της γεωργίας, η υπεράντληση υδάτων, η υπερβόσκηση, η λαθροθηρία και η κατασκευή φραγμάτων (3,4,6).
Το είδος προστατεύεται από τον «περί Προστασίας και ∆ιαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμο του 2003». Περιλαμβάνεται επίσης, στα «Άγρια πτηνά, η προστασία των οποίων επιβάλλει τον καθορισμό ζώνων ειδικής προστασίας» (5).
Η προστασία και η σωστή διαχείριση των υγροτόπων γλυκού νερού (3) αποτελούν σημαντικά μέτρα διατήρησης και αύξησης του πληθυσμού της βαλτόπαπιας.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
