Μικροί, μεγάλοι, πλούσιοι, φτωχοί, όλοι χρειαζόμαστε τροφή. Η τροφή είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας. Από τα περίπου 50,000 εδώδιμα είδη φυτών που υπάρχουν στον κόσμο, σήμερα μόνο 150 είδη τρέφουν την ανθρωπότητα και μόνο 12 είδη παρέχουν το 80% των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών του ανθρώπου. Αξίζει να αναφερθεί ότι το σιτάρι, το ρύζι, το καλαμπόκι και η πατάτα καλύπτουν το 60% των αναγκών αυτών [1-2].
Στις μέρες μας, περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως χάνεται ή μετατρέπεται σε απόβλητα. Γνωρίζοντας ότι η μάστιγα της πείνας αποτελεί σημαντική αιτία για τον θάνατο μεγάλου αριθμού συνανθρώπων μας και ότι περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πηγαίνουν για ύπνο πεινασμένοι, είναι αδύνατον να μην αναρωτηθεί κανείς τι αλλαγές πρέπει να γίνουν ώστε να περιοριστεί και γιατί όχι, να μηδενιστεί το ποσοστό των τροφίμων που χάνονται ή καταλήγουν στα σκουπίδια [1-3].
Σύμφωνα με έρευνα της Ε.Ε., περίπου 90 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετιούνται κάθε χρόνο στα σκουπίδια, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 180 κιλά ανά Ευρωπαίο κάτοικο. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, επί το πλείστον αυτά τα τρόφιμα που πετάγονται είναι ακόμα κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση[3]. Ανησυχητικά είναι τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε ο FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας), που αποκαλύπτουν ότι απορρίπτονται κάθε χρόνο 1,3 δις τόνοι τροφίμων ανά παγκόσμια κλίμακα [4].
Σημαντικές είναι και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των τροφικών αποβλήτων. Η παραγωγή της τροφής είναι γνωστό ότι απαιτεί πόρους όπως το έδαφος και το νερό, οπότε με αυτή την τακτική γίνεται κατασπατάληση πολλών πόρων. Σήμερα, ήδη το 60% των περισσότερων οικοσυστημάτων που παράγουν τα παραπάνω έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά. Οπότε αντλούνται τεράστιες ποσότητες νερού και χρησιμοποιούνται τόνοι λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων για να παραχθούν τρόφιμα που θα πεταχτούν στα σκουπίδια [3].
Επίσης, σύμφωνα με τον χάρτη πορείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αλυσίδα αξίας τροφίμων και ποτών ευθύνεται για το 17% των άμεσων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και για το 28% της χρήσης υλικών πόρων [4]. Μια ανάλυση σε όλο τον κύκλο ζωής των τροφικών αποβλήτων έδειξε ότι κάθε χρόνο παράγονται στην Ε.Ε. τουλάχιστον 170 εκατομμύρια τόνοι ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα [3].
Πρέπει να σημειωθεί ότι στον χάρτη πορείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς μια Ευρώπη που θα χρησιμοποιεί αποδοτικά τους πόρους της, ο τομέας των τροφίμων και τα τροφικά απόβλητα συγκαταλέγονται στα βασικά θέματα προς επίλυση [1-3].
Εμείς, όμως, οι απλοί πολίτες, τί μπορούμε να κάνουμε;
Όλο και περισσότερο, κάθε απόφασή μας, ατομική ή μέσα στην οικογένειά μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας, έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης μας, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Ας αξιολογούμε προσεχτικά τις ανάγκες της οικογένειας μας για τροφή, ώστε να αγοράζουμε ό,τι πραγματικά χρειαζόμαστε.
Ας συνεισφέρουμε στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και ενέργειας, συμβάλλοντας στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και ταυτόχρονα διατηρώντας καθαρό το περιβάλλον. Μπορούμε;
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
