Ο Δυόσμος ή Θκυόσμης (Mentha spicata) είναι από τα πιο γνωστά και διαδεδομένα βότανα στην Κύπρο, με ευρεία χρήση στη μαγειρική και στη φαρμακευτική [1].
Το γένος Mentha, στο οποίο ανήκει ο Δυόσμος, αντιπροσωπεύεται στην Κύπρο από 3 ιθαγενή είδη, 2 υποείδη, ένα επιγενές και καλλιεργούμενο υποείδος και ένα καλλιεργούμενο υβρίδιο. Γενικά, οι αντιπρόσωποι του γένους Mentha είναι πολυετείς πόες με ερμαφρόδιτα άνθη και φύλλα με αρωματικούς αδένες.
Το όνομα του γένους προέρχεται από το όνομα μιας μυθικής νύμφης, της Μίνθης, η οποία ήταν ερωμένη του Πλούτωνα και μεταμορφώθηκε από τη θεά Δήμητρα στο γνωστό φυτό, ως εκδίκηση για την απιστία του Πλούτωνα.
Ο κοινός Δυόσμος (Mentha spicata) έχει ευρεία εξάπλωση και συναντάται σε περιοχές με περιοδική ή συνεχή ροή νερού και στην Κύπρο υπάρχουν δυο υποείδη, το Mentha spicata subsp. SPICATA και το Mentha spicata subsp. condensata. Το υποείδος SPICATA μαζί με το υβρίδιο MENTHA x PIPERITA αποτελούν τα κατ’ εξοχή αρτυματικά φυτά δυόσμου που χρησιμοποιούνται σε πολλά εδέσματα όπως χαλούμι, ραβιόλες, φλαούνες κλπ., στην ζαχαροπλαστική, την ποτοποιία αλλά και την σαπωνοποιία, την αρωματοποιία και τη φαρμακευτική.
Ένα άλλο είδος δυόσμου, το είδος Mentha aquatica, είναι ένα σπάνιο ιθαγενές είδος δυόσμου της Κύπρου που συμπεριλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου και χαρακτηρίζεται ως Κρισίμως Κινδυνεύον, αφού ο μόνος υποπληθυσμός, μεγέθους ~700 ατόμων, εντοπίζεται στο Λιβάδι Φασουρίου. Είναι φαρμακευτικό με αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες και το επίθετο aquatica παραπέμπει στον υδροχαρή χαρακτήρα του.
Το είδος Mentha pulegium ή Φλισκούνι είναι κοινό ιθαγενές είδος με ευρεία εξάπλωση. Το επίθετο pulegium παραπέμπει στη λατινική λέξη pulex που σημαίνει ψύλλος, αφού το συγκεκριμένο φυτό έχει καυστικό άρωμα και αποτελούσε ισχυρό εντομοαπωθητικό. Το αιθέριο έλαιό του στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως εμμηνορρησιακό ή ακόμα και ως αμβλωτικό μέσο.
Τέλος, το είδος Mentha longifolia ssp. cypriaca, ο γνωστός Ποταμοείτονας, αποτελεί ενδημικό υποείδος της Κύπρου με ευρεία εξάπλωση και συμμετέχει σε αρκετούς τύπους οικοτόπων του νησιού μας. Ο ποταμοείτονας έχει καυστική οσμή και χρησιμοποιήθηκε στη λαϊκή ιατρική ως αντισηπτικό και αντιμικροβιακό [1].
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
