Μεταναστευτικά πτηνά ονομάζονται τα πουλιά που παρουσιάζουν εποχιακή μετακίνηση από μια περιοχή σε άλλη όταν οι συνθήκες μιας περιοχής είναι δυσμενείς. Κλασσικό παράδειγμα τα χελιδόνια, που ταξιδεύουν περίπου 320 χλμ. την ημέρα με ταχύτητες που αγγίζουν τα 30 χλμ/ώρα [1].
Τί μπορεί όμως να απειλεί τα μεταναστευτικά πουλιά; Το 40% του συνόλου των πτηνών επιχειρεί μετανάστευση, κυρίως από βορειότερες περιοχές και συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες, δηλαδή περίπου 4.000 είδη. Το μεταναστευτικό ταξίδι είναι δύσκολο, αφού τα πτηνά καταναλώνουν όλα τα ενεργειακά τους αποθέματα με αποτέλεσμα να εξαντλούνται [2]. Επιπρόσθετα, η μειωμένη ποσότητα τροφής και νερού αλλά και το πέρασμα του σμήνους μέσα από τυφώνες και καταιγίδες μπορούν επίσης να απειλήσουν τα άτομα κατά τη μετανάστευση [2].
Οι μεγαλύτερες όμως απειλές προέρχονται από ανθρωπογενείς ενέργειες. Αναλυτικότερα, πάνω από 250 χιλιάδες πτηνά συγκρούονται με ανεμογεννήτριες και 6 εκατομμύρια πουλιά τον χρόνο πεθαίνουν από σύγκρουση σε πυλώνες και κεραίες [3]. Η ρύπανση του περιβάλλοντος μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο εκατοντάδων μεταναστευτικών πτηνών αφενός γιατί τοξικές ουσίες θανατώνουν άμεσα τα πτηνά που τις εισάγουν στο σώμα τους μέσω του νερού και της τροφής και αφετέρου η ρύπανση προκαλεί αλλοίωση των φυσικών περιοχών αναπαραγωγής και μείωση των αποθεμάτων τροφής τους. Τέλος, η παράνομη θανάτωση πτηνών κυρίων με κυνηγετικά όπλα, ξόβεργα και δίχτυα αποτελεί θανάσιμη απειλή για τα μεταναστευτικά πτηνά [3].
Η μέθοδος των ξόβεργων προκαλεί μαζικούς θανάτους πτηνών που πολλές φορές δεν είναι καν εδώδιμα, αφού οι βέργες με την κολλώδη ουσία τοποθετούνται στους «δρόμους» μετανάστευσης των πουλιών από τους οποίους περνούν τόσο εδώδιμα όσο και μη εδώδιμα πτηνά. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι στην Κύπρο περίπου 2, 3 εκατ. πτηνά συλλαμβάνονται και θανατώνονται παράνομα κάθε χρόνο εκ των οποίων οι μεγαλύτεροι αριθμοί αφορούν τον σπίνο, το Αμπελοπούλι και την Τσίχλα [3,4].
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
