Φωτογραφία: G. N. Hadjikyriakou
Η κουνναπιά έχει το επιστημονικό όνομα Ziziphus spina-christi ή αλλιώς Ζίζιφος, η άκανθα του Χριστού. Το όνομα αυτό προέρχεται από την παράδοση ότι το ακάνθινο στεφάνι που είχε στο κεφάλι του ο Χριστός ήταν φτιαγμένο από τα κλαδιά του συγκεκριμένου δέντρου που είναι ακανθώδη.
Στην Κύπρο, η κουνναπιά είναι σπάνιο επιγενές είδος φυτού, δηλαδή φυτό που έχει εισαχθεί και στη συνέχεια εγκλιματιστεί σε συγκεκριμένη περιοχή, με αποτέλεσμα να επιβιώσει κατά την πάροδο πολλών χρόνων.
Είναι αειθαλές δέντρο με φλοιό ασπριδερό ή με ανοικτό καφέ χρώμα. Το δέντρο αυτό έχει χαρακτηριστικά πλούσιο φύλλωμα με την κόμη του να φτάνει στα 4m σε στρογγυλό σχήμα και το ύψος του να φτάνει περίπου τα 14m.
Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο και ο καρπός του φέρει σφαιρικό σχήμα, με χρώμα κιτρινωπό ως καστανοκόκκινο. Την παλιά εποχή, ο καρπός της κουνναπιάς χρησιμοποιείτο σε γιατροσόφια αφού, όπως πιστεύεται, είχε θεραπευτικές ιδιότητες σε άτομα που ταλαιπωρούνταν από έντονο βήχα. Η γεύση του καρπού της κουνναπιάς έχει υπόγλυκη ή υπόξινη αίσθηση και ωριμάζει από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο.
Γνωρίζατε ότι στη Λεμεσό υπήρχε η πλατεία της κουνναπιάς που βρισκόταν στην ανατολική περιοχή του μεσαιωνικού κάστρου και αποτελούσε την ταυτότητα και το σημείο αναφοράς της παλιάς πόλης της Λεμεσού, πριν από περίπου δύο αιώνες;
Η κουνναπιά είχε φυτευτεί γύρω στο 1800 στη συγκεκριμένη περιοχή και το δέντρο αυτό πλαισίωναν το «καφενείο της κουνναπιάς», όπου όλοι οι κάτοικοι συναντιόνταν καθημερινά κάτω από τον ίσκιο της και το «χάνι της κουνναπιάς», που ήταν χώρος διανυκτέρευσης για τους παραγωγούς που ερχόντουσαν από άλλες περιοχές, για να προωθήσουν τα προϊόντα τους.
Η όψη της πολυσύχναστης αυτής πλατείας αλλάζει ριζικά το 1934, όπου η κουνναπιά είχε κοπεί για να αντικατασταθεί από τη Β’ Δημοτική Αγορά. Με λίγη φαντασία μπορούμε να αντιληφθούμε πόσο διαφορετική ήταν αυτή η πλατεία της παλιάς πόλης της Λεμεσού, όπου στο κέντρο υπήρχε μόνο αυτό το εντυπωσιακό, θεόρατο καταπράσινο δέντρο και γύρω-γύρω διάσπαρτα μικρά γραφικά καφενεία, παραδοσιακά εστιατόρια και μικρομάγαζα. Οι αναμνήσεις των παλαιοτέρων είναι έντονες και έχουν κρατήσει μέχρι και σήμερα την επωνυμία Πλατεία της Κουνναπιάς, αφιερωμένη στο ιδιαίτερο αυτό δέντρο.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
