Πολυετής, σαρκώδης πόα, με έρποντες βλαστούς που συχνά ριζοβολούν στα γόνατα. Φυλλα ποικιλόμορφα, πλατιά επιμηκή, με καρδιοειδή βάση. Άνθη μασχαλιαία, μονήρη, με ποδίσκο γύρω στα 3,5 cm. Σέπαλα γενικά αμβλυκόρυφα και γυμνά. Στεφάνη μεγάλη, χωνοειδής, λευκή ή κιτρινόλευκη.
Είναι φυτό με κοσμητική αξία και φαρμακευτικές ιδιότητες. Η εξάπλωση του φυτού συμβαίνει συνήθως στη Μεσόγειο, σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές.
Στην Κύπρο εντοπίσθηκαν 14 θέσεις κατά μήκος της ακτογραμμής: Κάτω Πάφος (2 θέσεις), Μεταλλείο Λίμνης, Πύργος Τιλλιρίας, Χερσόνησος Ακρωτηρίου (2 θέσεις), Μπογάζι Τρικώμου, Βοκολίδα στον Κόλπο Αμμοχώστου, Απόστολος Ανδρέας, βόρεια της Γιαλούσας, Δαύλος, Φλαμούδι, Αλακάτι και Αγία Ειρήνη.
Ενδιαίτημα του φυτού είναι οι παράκτιες αμμώδεις και αμμοχαλικώδεις θέσεις και οι πρωτογενείς αμμοθίνες σε διαφόρων τύπων ψαμμόφιλες κοινότητες. Ανθίζει Ιούλιο με Νοέμβριο και καρποφορεί Σεπτέμβριο με Ιανουάριο. Είναι είδος ανθεκτικό στις ψηλές θερμοκρασίες, την τριβή, το θάψιμο από την άμμο και τη χαμηλή διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων, ενώ είναι πρωτοπόρο στον αποικισμό των αμμωδών ακτών.
Ο συνολικός αριθμός των φυτών εκτιμάται γύρω στα 1000 – 1500 φυτά, με μεγαλύτερους υποπληθυσμούς στην Αγία Ειρήνη, στη Βοκολίδα και στο Ακρωτήρι.
Απειλείται με απώλεια/υποβάθμιση ενδιαιτήματος από ανάπτυξη τουριστικών διευκολύνσεων, κατασκευή δρόμων και οικιστική επέκταση, καθαρισμό παραλιών με μηχανήματα και εντατική χρήση. Ο πληθυσμός του απειλείται άμεσα και έχει ήδη υποβαθμιστεί από τις πιο πάνω δραστηριότητες.
Όσον αφορά την προστασία του φυτού, οι θέσεις στη Βοκολίδα και στον Απόστολο Ανδρέα βρίσκονται σε κρατική δασική γη. Φυσικά θα ήταν καλό να παρθούν κάποια επιπλέον μέτρα προστασίας όπως η περίφραξη και αποκατάσταση επιλεγμένων υποπλυθησμών, η διατήρηση των φυτών σε τράπεζα σπερμάτων, ίσως και η συνεργασία με τοπικές αρχές που έχουν την ευθύνη για τον καθαρισμό των παραλιών.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς: Η Ιπομέα περιλαμβάνεται στο κόκκινο βιβλίο της χλωρίδας της Κύπρου και ανήκει στα κινδυνεύοντα είδη. Οφείλουμε να προστατεύουμε αυτά τα σπάνια ενδημικά φυτά του τόπου μας. Όλο και περισσότερο, κάθε απόφαση μας, ατομική ή μέσα στην οικογένεια μας, στην εργασία ή στο σχολείο μας έχει σημαντικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Οι καθημερινές μας συνήθειες θα καθορίσουν πώς θα είναι ο πλανήτης στον οποίο ζούμε, αλλά και τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Επιβάλλεται να προστατέψουμε όλα τα ενδημικά μας είδη, ακόμη και τα πιο μικρά και ασήμαντα που μπορεί να συναντήσουμε σε μια παραλία στην οποία πάμε για περπάτημα ή για κολύμπι. Στο χέρι μας είναι να το πετύχουμε. Μπορούμε;
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
