Η Δρυς η βαφική, το υποείδος της Αφροδίτης ή Βαλανιδκιά, όπως αποκαλείται στην κυπριακή διάλεκτο, είναι ιθαγενές μεγαλοπρεπές δέντρο της Κύπρου. Το επιστημονικό της όνομα είναι Quercus infectoria subsp. veneris.
Είναι ημιφυλλοβόλο δέντρο με ύψος που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 25 μ. και ανήκει στην οικογένεια των Φηγιδών.
Το δέντρο αυτό απαντάται σε βουνοπλαγιές, σε κήπους, σε πλατείες ή και σε χαμηλώματα. Ορισμένες περιοχές όπου μπορεί να το συναντήσει κανείς είναι η Λάνεια, η Ευρύχου, τα Πλατάνια, ο Πρόδρομος, η Πιτσιλιά, ο Κάμπος, τα Λεύκαρα, η Καντάρα και η Λάπηθος. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.
Ο καρπός της είναι κάρυο, δηλαδή βαλανίδι, με ωοειδές ή σχεδόν κυλινδρικό σχήμα, μήκους 3-5 εκ. και χρώματος καφέ.
Η Βαλανιδκιά έχει ιδιαίτερη κοσμητική αξία, χάρη στα όμορφα φθινοπωρινά και ανοιξιάτικα χρώματα των φύλλων της.
Αν και είναι απαιτητικό είδος, όταν φυτευτεί μπορεί να το θαυμάζουν και να το χαίρονται πολλές γενιές. Στο νησί μας υπάρχουν σε πολλές περιοχές αιωνόβιες βαλανιδιές, οι οποίες προστατεύονται από το κράτος. Τέτοια δέντρα υπάρχουν στη Λάνεια, στον Άγιο Νικόλαο, στη Φύτη, στον Κάτω Πύργο.
Παλαιότερα οι κάτοικοι της περιοχής του Τροόδους προστάτευαν ιδιαίτερα τις βαλανιδιές, γιατί τα βαλανίδια αποτελούν εξαιρετική τροφή για τους χοίρους.
Η βασιλική δρυς, όπως αλλιώς ονομάζεται, δημιουργεί δασικές συστάδες της Quercus infectoria subsp. veneris και έναν μοναδικό τύπο οικοτόπου στην Κύπρο, που ονομάζεται Anagyro foetidae-Quercetum infectoriae και έχει τον κωδικό αριθμό 93Α0.
Αιωνόβιες και προστατευόμενες βαλανιδιές της Αφροδίτης, ως Μνημεία της Φύσης, υπάρχουν στον Πύργο της Ρήγαινας και στον Άγιο Κόνωνα στον Ακάμα, καθώς και στο δάσος Αδελφοί.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
