Η χαρουπιά ή τερατσιά, έχει το επιστημονικό όνομα Ceratonia siliqua L. Η χαρουπιά είναι αειθαλές, μακρόβιο δέντρο ύψους μέχρι 15 μ. ή και περισσότερο, με πυκνή, πλατιά ημισφαιρική κόμη, γκριζωπό φλοιό και ισχυρά κλαδιά με πολλές εξογκώσεις.
Στην Κύπρο έχουμε τρεις ποικιλίες της χαρουπιάς, την ποικιλία Τηλλυρίας, τα κουντούρκα και τα κουμπωτά. Η χαρουπιά είναι ένα ιθαγενές δέντρο του νησιού μας. Είναι συστατικό κυρίως της μακκίας βλάστησης. Συναντάται σε υψόμετρο από 0-600 μ. ως αυτοφυές και μέχρι 1.000 μ. ως καλλιεργούμενο.
Πριν μερικές δεκαετίες, η χαρουπιά ήταν πολύ σημαντικό δέντρο για την οικονομία του νησιού μας και ο καρπός της αναφερόταν ως «ο μαύρος χρυσός της Κύπρου», επειδή ακριβώς ήταν για πολλές αγροτικές περιοχές η κύρια πηγή εισοδήματος.
Οι αποξηραμένοι σπόροι της χαρουπιάς χρησίμευαν για το ζύγισμα των μπαχαρικών στην Αφρική, του χρυσού και των πολύτιμων λίθων στις Ινδίες. Η μονάδα βάρους «καράτι» προέρχεται από το βάρος του σπόρου της χαρουπιάς (200 χιλιοστά του γραμμαρίου).
Από τον καρπό παρασκευάζεται στην Κύπρο το χαρουπόμελο (τερατσόμελο) και το παστέλλι.
Οι αριθμοί των χαρουπόδενδρων φθίνουν με ανησυχητικούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η χαρουπιά να χρειάζεται την προστασία μας.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
