Η φύση αποτέλεσε πολλές φορές πηγή δημιουργίας μύθων, όπως για παράδειγμα ο μύθος που θέλει τον Χαμαιλέοντα, ή αλλιώς Δακκανομούττα, να δαγκώνει στοχεύοντας προς τη μύτη του θύματος ενώ η απελευθέρωση γίνεται μόνο όταν ένας γάιδαρος γκαρίσει 3 φορές. Τι γνωρίζουμε όμως πραγματικά για αυτό το ερπετό;
Στην Κύπρο συναντάται ο κοινός Χαμαιλέοντας με το επιστημονικό όνομα Chamaeleo chamaeleon ή κοινώς Χαμολιός. Συναντάται σε χαμηλά υψόμετρα με πυκνή μακκία βλάστηση ή ακόμη και σε κήπους κατοικημένων περιοχών. Το σώμα του φτάνει τα 30 cm, είναι πεπλατυσμένο και το κεφάλι του είναι τριγωνικό και μοιάζει με περικεφαλαία. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αποτελεί το γεγονός ότι οι οφθαλμοί είναι ιδιαίτερα εξογκωμένοι και μπορούν να κινούνται ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, προσδίδοντας εξαιρετική όραση στο ζώο, αφού μπορεί να βλέπει προς διαφορετικές κατευθύνσεις ταυτόχρονα.
Το σώμα του χαμαιλέοντα είναι προσαρμοσμένο στη δενδρόβια διαβίωση, αφού τα δάκτυλα των ποδιών του είναι ενωμένα και η ουρά του είναι λεπτή και καταλήγει σε μικρή περιέλιξη ώστε να αγκιστρώνεται καλά στα κλαδιά. Είναι ημερόβιο ερπετό το οποίο εντοπίζεται να κάθεται σε κλαδιά θάμνων και δέντρων αναμένοντας την λεία του, που αποτελείται από διάφορα έντομα τα οποία συλλαμβάνει με την μακριά και κολλώδη γλώσσα του.
Η αναπαραγωγική περίοδος του ζώου διαρκεί από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβρη. Ο Χαμαιλέοντας είναι βραδυκίνητο ζώο με αποτέλεσμα να αναπτύσσει διαφορετικούς τρόπους αποφυγής φυσικών θηρευτών όπως η ικανότητα ταχείας εναλλαγής του σωματικού χρωματισμού ανάλογα με τον περιβάλλοντα χώρο.
Η αλλαγή στον χρωματισμό του σώματος αποτελεί και μέθοδο επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων του είδους, αφού κατά την αναπαραγωγική περίοδο τα αρσενικά υιοθετούν πιο φανταχτερούς χρωματισμούς για να προσελκύσουν τα θηλυκά ενώ όταν τα θηλυκά δεν θέλουν να ζευγαρώσουν εμφανίζουν άσπρα στίγματα τα οποία απωθούν τα αρσενικά. Απειλείται από την καταστροφή των ενδιαιτημάτων του από πυρκαγιές, αγροτική μηχανοποίηση, τουριστική ανάπτυξη, τα κινούμενα οχήματα, αλλά και το παράνομο εμπόριο, αφού συλλέγονται και πωλούνται ως εξωτικά ζώα. Συμπεριλαμβάνονται στο παράρτημα IV της Οδηγίας 92/43ΕΟΚ ενώ προστατεύεται από την Εθνική Νομοθεσία με τον νόμο για την προστασία της Άγριας Ζωής του 2003.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
