«Στο μικρό περιβόλι δέκα δρασκελιές/ Μπορείς να ιδείς το φως του ήλιου/ να πέφτει σε δύο κόκκινα γαρούφαλλα/ σε μιαν ελιά και λίγο αγιόκλημα», έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης στο «Θερινό Ηλιοστάσι».
Τι πραγματικά γνωρίζουμε, όμως, για το ευωδιαστό και όμορφο αγιόκλημα;
Το αγιόκλημα είναι ένας αναρριχώμενος και φυλλοβόλος θάμνος με όρθιους και περιελισσόμενους βλαστούς. Το γένος περιλαμβάνει περίπου 180 καλλωπιστικά και αρωματικά είδη.
Στην Κύπρο, συναντάται το είδος Lonicera japonica ως καλλωπιστικό σε πάρκα και κήπους, ενώ το είδος Lonicera etrusca χαρακτηρίζεται ως ιθαγενές και εντοπίζεται σε υψόμετρο 300 – 1500 μέτρα, από την Πάφο μέχρι και το Μπέλλαπαϊς.
Το ιθαγενές αγιόκλημα Lonicera etrusca φέρει εύοσμα άνθη τα οποία έχουν χαρακτηριστικό σαλπιγγοειδές σχήμα και εμφανίζονται στο τέλος της άνοιξης μέχρι και το τέλος του Ιουλίου. Τα άνθη είναι αρχικά λευκά, ενώ στην πορεία γίνονται λευκο-κίτρινα και μετά την απόπτωση, στη θέση τους εμφανίζονται μικροί σφαιροειδείς καρποί κόκκινου χρώματος.
Το φυτό δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες απαιτήσεις αναφορικά με το είδος του εδάφους στο οποίο φύεται, όμως δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση σε ημισκιερές δασικές εκτάσεις με θαμνώνες, πλατάνια, λατζιές, μαύρη και τραχεία πεύκη, κέδρα κλπ. Από την αρχαιότητα, το φυτό αυτό χρησιμοποιήθηκε στη λαϊκή ιατρική για κατευνασμό συμπτωμάτων που σχετίζονται με το αναπνευστικό σύστημα, όπως η πνευμονία και οι ρινικές αλλεργίες. Συγκεκριμένα, ο Διοσκουρίδης ως ένας από τους σπουδαιότερους φαρμακολόγους της αρχαιότητας, αναφέρει ότι τα άνθη του συγκεκριμένου φυτού είναι ιδανικά για αρρώστιες που σχετίζονται με τους πνεύμονες και τη σπλήνα.
Το ιδιαίτερα μεθυστικό άρωμα λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχει αλλά και η γλυκιά του γεύση που παραπέμπει στο μέλι, το καθιστούν ιδανικό για χρήση ως αφέψημα ή ως ρόφημα. Συγκεκριμένα, ένα τσάι φτιαγμένο από τα άνθη του αγιοκλήματος, χρησιμοποιήθηκε ευρέως από Ευρωπαίους μοναχούς και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα κατά του άσθματος, του βήχα, του πονόλαιμου και της αϋπνίας, ενώ ξύσμα από φλοιό του συγκεκριμένου φυτού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποτοξινωτικό και διουρητικό αφέψημα.
Η χρήση, όμως, θα πρέπει να γίνεται με φειδώ, αφού οι καρποί παρουσιάζουν τοξικότητα που θα μπορούσε να επιφέρει αντίθετα και αρνητικά αποτελέσματα για τον οργανισμό. Επιπρόσθετα, η μεγάλη περιεκτικότητα του σε ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλλιο το καθιστούν ένα αξιόλογο βότανο.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
