Τον Ιούλιο του 2008 δημοσιεύονται δύο άρθρα στο περιοδικό Nature για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Η διεθνής επιτροπή από επιστήμονες της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, του Κάρντιφ της Ουαλίας και του Λονδίνου ανακοινώνει τα συμπεράσματα της έρευνάς της. Οι επιστήμονες μπορούν πλέον να βεβαιώσουν πως ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, μεταξύ άλλων, προέβλεπε με ακρίβεια τις ηλιακές και τις σεληνιακές εκλείψεις, αποτύπωνε με θαυμαστό τρόπο την μεταβλητή ελλειπτική κίνηση της σελήνης, μετρούσε τον χρόνο διεξαγωγής των Ολυμπιακών αγώνων και ενσωμάτωνε με ακρίβεια γνωστές ημερολογιακές μετρήσεις της εποχής προβλέποντας και τα δίσεκτα έτη. Όλα αυτά 2.000 χρόνια πριν. Με μεταλλικά γρανάζια ακριβείας και με εγχάρακτες χάλκινες πλάκες. Με μετρήσεις, επιγραφές και ονομασίες. Όλα κλεισμένα και τοποθετημένα με θαυμαστή ακρίβεια μέσα σε ένα ξύλινο κουτί σε μέγεθος λεξικού. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, κατασκευασμένος γύρω στο 100 με 150 π.Χ., ξεδιπλώνει σιγά σιγά τα υπέροχα επιστημονικά μυστικά του, μέχρι και σήμερα… Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή:
Ήταν Μεγάλη Τρίτη του 1900, και το ημερολόγιο έδειχνε 4 Απριλίου. Ο καιρός ήταν φουρτουνιασμένος και 2 καΐκια με σφουγγαράδες από τη Σύμη μπήκαν για να προστατευτούν στον απάνεμο κόλπο του Ποταμού, εκεί στο μικρό νησάκι των Αντικυθήρων, καταμεσής του πελάγους, ανάμεσα σε Πελοπόννησο και Κρήτη. Λέγεται πως βουτώντας για να βγάλουν νηστήσιμα θαλασσινά, οι σφουγγαράδες ανακάλυψαν ένα από τα σημαντικότερα ναυάγια της αρχαιότητας, ένα ναυάγιο 2.000 χρόνων που προσπαθούμε ακόμα και σήμερα, έναν και πλέον αιώνα μετά την ανακάλυψή του, να εξερευνήσουμε.
Ένα καράβι 50 μέτρων βρισκόταν στο βυθό των Αντικυθήρων με όλο το πολύτιμο φορτίο του. Επί έναν χρόνο οι Συμιακοί σφουγγαράδες ρισκάροντας τη ζωή τους, ανέσυραν σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας πολύτιμα ευρήματα. Δύο χρόνια μετά τον εντοπισμό του ναυαγίου, το 1902, ο Σπυρίδων Στάης, πλέον πρώην Υπουργός Παιδείας, και ο Έφορος Αρχαιοτήτων, Γαβριήλ Βυζαντινός, βρίσκονταν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, παρατηρώντας τα ευρήματα του ναυαγίου των Αντικυθήρων. Τότε, πρόσεξαν ανάμεσα στα εξαιρετικά αγάλματα και στα κεραμικά που είχαν μεταφερθεί εκεί, πρόσεξαν ένα ταπεινό φθαρμένο μικρό ξύλινο κουτί με μια μάζα από γρανάζια που τα είχε φάει η αρμύρα 20 αιώνων. Από κείνη τη στιγμή ξεκίνησε η προσπάθεια να καταλάβουμε τι είναι αυτό το τόσο περίεργο εύρημα. Έναν αιώνα μετά, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων εξακολουθεί να αποκαλύπτει στους επιστήμονες τα μυστικά του…
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη