Στις 10 και 11 Μαΐου του 1859, φοιτητές και μαθητές φόρεσαν τα ψάθινα καπέλα τους και βγήκαν στους δρόμους διαδηλώνοντας, κατ’ ουσίαν, κατά του μοναρχικού καθεστώτος. Η ιστορία ακούγεται περίεργη και όπως πάντα απηχεί τις συνθήκες της εποχής.
Όλα φαίνεται να ξεκίνησαν από τα ψάθινα καπέλα που φορούσαν τότε οι νέοι, τα λεγόμενα σκιάδια. Τα περισσότερα κατασκευάζονταν στη Σίφνο, από μικρές βιοτεχνίες. Όταν άρχισαν να γίνονται εισαγωγές, ο υπουργός Εξωτερικών Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής ζήτησε τη στήριξη της εγχώριας παραγωγής. Ο γιος του φέρεται να παρακίνησε την παρέα του να φορούν μόνο σκιάδια από τη Σίφνο, η κίνηση βρήκε απήχηση στους φοιτητές, στους μαθητές, στους νέους, και το ψάθινο ελληνικό καπέλο, το σκιάδιο, έγινε σήμα κατατεθέν της τότε προοδευτικής νεολαίας, της «χρυσής νεολαίας», όπως αναφέρεται στις εφημερίδες της εποχής.
Η «χρυσή νεολαία», αυτή η νέα γενιά των Ελλήνων η οποία γεννήθηκε μετά την Επανάσταση του ‘21, θέλει να μορφωθεί, να συμμετέχει στα κοινά και να αποφασίζει για το μέλλον της. Και θα είναι εκείνη που θα ξεκινήσει τον αγώνα ενάντια στον απολυταρχισμό του βασιλιά Όθωνα, ενάντια στην αυθαιρεσία των κοτζαμπάσηδων και στην ξενοδουλεία του παλαιοκομματισμού. Μία από τις πρώτες μαζικές για την εποχή εκδηλώσεις είναι τα Σκιαδικά, οι διαδηλώσεις την νέων με τα σκιάδια, τα ψάθινα καπέλα από τη Σίφνο.
Μπροστά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών συγκεντρώθηκαν χιλιάδες νέοι, έγιναν συγκρούσεις, μπήκαν στο Πανεπιστήμιο ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, έγιναν συλλήψεις… Ο δρόμος για τη δημοκρατία ήταν ακόμα πολύ μακρύς, όμως τρία χρόνια μετά τα Σκιαδικά, ο Όθωνας έφυγε νύχτα από την Ελλάδα…
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη
