Τον Νοέμβριο του 2015 αποκτήσαμε έναν δίσκο με 16 τραγούδια και 16 διαφορετικές φωνές, όλες μία και μία. Εκείνο όμως που έκανε αυτό το cd ξεχωριστό ήταν ο ήχος της κιθάρας. Που πρωταγωνιστούσε, δεν συνόδευε. Πρωταγωνιστούσε η κιθάρα σε 16 αστικά λαϊκά τραγούδια, σχεδόν όλα του μεσοπολέμου, τραγούδια που συνηθίζουμε να λέμε ρεμπέτικα, λαϊκά ή αρχοντορεμπέτικα, και επίσης τα έχουμε συνηθίσει με τη συνοδεία μπουζουκιού. Σ’ αυτόν τον δίσκο λοιπόν μια κιθάρα έφτανε στα αυτιά μας άλλοτε ράθυμη και νωχελική, άλλοτε εξόχως μελωδική κι άλλοτε πάλι σκαμπρόζα, άτακτη και σκανδαλιάρα…
Ο Δημήτρης Μυστακίδης με την κιθάρα του, από τη «Λοξή φάλαγγα» του Νίκου Παπάζογλου μέχρι τον Θανάση Παπακωνσταντίνου, πραγματικός δεξιοτέχνης της λαϊκής κιθάρας, εδώ σ’ αυτόν τον δίσκο, μας έφερε για πρώτη φορά μπροστά σε 16 γνωστά μας (ή και όχι τόσο) λαϊκά αστικά τραγούδια, τα οποία και ενορχήστρωσε, αποκαλύπτοντας έναν άλλον κόσμο. Σήμερα αυτός ο ήχος και αυτός ο τρόπος μπορεί πια να μας φαίνεται εκτός από ωραίος, μπορεί να μας φαίνεται και πολύ οικείος, όμως τότε το 2015, ο Δημήτρης Μυστακίδης ήταν ο πρώτος που άνοιξε αυτόν τον δρόμο. Που ανέδειξε ξανά τη μαγεία και τις τεχνικές της λαϊκής κιθάρας, τεχνικές που τις συναντάμε σε ηχογραφήσεις των αρχών του προηγούμενου αιώνα, όταν αυτοδίδακτοι λαϊκοί οργανοπαίχτες. όπως ο Γιώργος Κατσαρός, ο Κώστας Δούσσας ή ο Κωστής Μπέζος, αλλά και ο Μανώλης Χιώτης, ο Κώστας Σκαρβέλης ή ο Κώστας Καρίπης ξεδίπλωναν την τέχνη και την τεχνική τους, με τρόπους και δρόμους μουσικούς που ανάβλυζαν απευθείας από τη μακραίωνη μουσική παράδοσή όλων των χωρών της Μεσογείου.
Την οικουμενική μουσική γλώσσα της κιθάρας ήρθε να μας θυμίσει ο Δημήτρης Μυστακίδης με αυτό τον δίσκο του, γι΄αυτό άλλωστε και τον ονόμασε «Εσπεράντο». Εδώ θα βρούμε και θα ακούσουμε αλλιώς, τον Γιώργο Μητσάκη, τον Δημήτρη Σέμση, τον Μίμη Τραϊφόρο, τον Μανώλη Χιώτη, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Γιώργο Γιαννακόπουλο, τον Κώστα Κοφινιώτη, τον Κώστα Σκαρβέλη, τον Γιώργο Λαύκα.
Ο Γιώργος Νταλάρας, η Δήμητρα Γαλάνη, η Ελένη Βιτάλη, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Ελευθερία Αρβανιτάκη, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Χρήστος Θηβαίος, η Ελεονώρα Ζουγανέλη,, άλλα και η Φωτεινή Βελεσιώτου, η Γιώτα Νέγκα, η Ματούλα Ζαμάνη, ο Κωστής Αβυσσινός, ο Χρήστος Μαστέλλος, ο Φώτης Σιώτας, ο Μανώλης Πάππος και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, «φώτισαν με την τέχνη τους», όπως σημειώνει ο Δημήτρης Μυστακίδης στον δίσκο, «φώτισαν με την τέχνη τους αυτόν τον κοινό μας τόπο, μιλώντας με μια κοινή γλώσσα. Ένα είδος μελωδικής Εσπεράντο, όπου τη θέση των λέξεων πήραν οι νότες», γράφει ο Δημήτρης Μυστακίδης και εξηγεί: «Η μεγάλη τέχνη που κρύβουν τα τραγούδια αυτής της συλλογής, συχνά θολώνεται από την οικειότητα και τη συναισθηματική φόρτιση που διαχρονικά τα συνοδεύει. Η αναζήτηση του αρχέγονου πυρήνα της μεγάλης τους αξίας, ήταν για μένα ήταν ένα πολύχρονο πνευματικό ταξίδι, που παράλληλα, χάραξε νέα όρια στον τόπο της λαϊκής μουσικής που υπηρετώ».
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη