Πηγή φωτογραφίας αριστερά: www.aggeliaforos.com
Στις 30 Αυγούστου του 1974, ενάμιση μήνα μετά το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και μόλις 16 ημέρες μετά και τη δεύτερη εισβολή, και ενώ η Κύπρος ζει τις χειρότερες ώρες της νεότερης ιστορίας της, με άταφους ακόμα τους νεκρούς της, με αγνοούμενους, εγκλωβισμένους και πρόσφυγες, με έναν πόλεμο που μαίνεται και τους προδότες σε Ελλάδα και Κύπρο να έχουν στείλει τους φαντάρους να πολεμήσουν άοπλοι και μόνοι, στις 30 Αυγούστου του 1974, στην καρδιά της Λευκωσίας, της πρωτεύουσας του νησιού, 9 η ώρα το πρωί, κάποιοι κρατούν όπλα όχι για να υπερασπιστούν την πατρίδα από τους Τούρκους… Εκείνο το πρωί του Αυγούστου, στο κέντρο της κυπριακής πρωτεύουσας, ένοπλοι παρακρατικοί γαζώνουν με καλάσνικοφ μέσα στη μέση του δρόμου ένα διερχόμενο γαλάζιο «Ντάτσουν». Οδηγός του αυτοκινήτου είναι ο ποιητής, καθηγητής και οργανωτικός γραμματέας της ΕΔΕΝ Δώρος Λοΐζου. Συνοδηγός η σύζυγός του Βαρβάρα Μπελ. Στο πίσω κάθισμα, ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης. Οι τρεις τους μόλις έχουν αφήσει στο Χίλτον μια δημοσιογράφο της εφημερίδας Guardian, άρα είναι κατάλληλη η στιγμή για το σχέδιο της δολοφονίας…
Πάνω από 30 σφαίρες γάζωσαν το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Δώρος Λοΐζου. Οι ένοπλοι είχαν βγει από ένα σταματημένο αυτοκίνητο που είχε στήσει καρτέρι, ένα αυτοκίνητο χωρίς πινακίδες, το οποίο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, μόλις το είδε ο Δώρος Λοΐζου είπε πως τέτοια αυτοκίνητα είναι επικίνδυνα. Δευτερόλεπτα μετά τη φράση του οι σφαίρες τον έπνιξαν στο αίμα και πέθανε ακαριαία. Η σύζυγός του τραυματίστηκε ενώ ο Βάσος Λυσσαρίδης είχε ελαφρά τραύματα από τα σπασμένα τζάμια.
Το πόρισμα του θανατικού ανακριτή Αντώνη Ιωαννίδη, που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1975, μεταξύ άλλων, αναφέρει: «από την ενώπιόν μου μαρτυρία είμαι της γνώμης ότι πράγματι δεν έγιναν αι ενδεδειγμέναι έρευναι διά τη διαλεύκανσιν του εγκλήματος. Περιπλέον δε είμαι της γνώμης ότι τη διαλεύκανσιν του παρόντος εγκλήματος όφειλε αμέσως να είχε αναλάβει ομάς αξιωματικών εκ των πλέον πεπειραμένων αξιωματικών της Αστυνομίας. Ελπίζεται όπως χάριν του δημοσίου συμφέροντος και της ασφάλειας εις το μέλλον έχουν τούτο πάντοτε κατά νουν οι εντεταλμένοι διά τη διαλεύκανσιν παρομοίων εγκλημάτων…».
Αν μισόν αιώνα μετά, η δικαιοσύνη δεν είναι σε θέση να κατονομάσει με σαφήνεια και αποδείξεις τους δολοφόνους του Δώρου Λοΐζου και να αποδώσει τις προβλεπόμενες ποινές, οι ευνομούμενες κοινωνίες μας είναι φανερό πως υποκριτικά ονομάζονται έτσι, και το χειρότερο υποκριτικά διαλέγουν να πορεύονται.
Ο Δώρος Λοΐζου όμως άλλες κοινωνίες οραματίστηκε, για άλλους σκοπούς αγωνίστηκε και σε άλλα ιδανικά αφιερώθηκε. Και αυτοί ήταν ο λόγοι που δολοφονήθηκε. Βαθιά δημοκράτης, τίμιος αγωνιστής, πάντα ενάντιος σε ό,τι καταδυνάστευε, σε ό,τι στερούσε την ελευθερία και το δίκαιο των ανθρώπων.
Γεννημένος στη Λευκωσία τον Φεβρουάριο του 1944, ο Δώρος Λοΐζου έζησε μόλις 30 χρόνια αλλά άφησε χνάρι καθαρό, ηρωικό και παντοτινό. Φοίτησε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και από τη Νεολαία της ΕΟΚΑ συμμετείχε από παιδί στις μαθητικές διαδηλώσεις κατά των Βρετανών. Υπηρέτησε στην Εθνική Φρουρά το 1964, σπούδασε θέατρο στη Λευκωσία, τουριστικά στη Ρόδο και Ιστορία στη Βοστώνη. Αγάπησε πολύ την ποίηση, τη μουσική, το θέατρο, τον Λόγο. Από τον Καβάφη και τον Λόρκα μέχρι τον Ελύτη και τον Ρίτσο, από τον Βιβάλντι και τον Μότσαρτ μέχρι τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Μούτση και τον Λοΐζο, «ολόκληρη η ζωή του Δώρου», όπως λέει η αδερφή του Αθηνά, «ήταν η ποίηση και το τραγούδι. Όλα ξεκίνησαν για τον Δώρο από τα διαβάσματά του -γιατί διάβαζε πολύ!- από τις ανησυχίες του, αλλά κυρίως από την αγάπη του για την Κύπρο. Ελάτρευε την Κύπρο! Πάνω από εμάς, πάνω απ’ όλους, ήταν η Κύπρος», καταλήγει η Αθηνά Λοΐζου Λυμπουρή.
Ευτυχώς για μας ο Δώρος Λοΐζου έγραψε πολύ και τα γραφτά του σώθηκαν. Αξίζει να διαβάσουμε ό,τι μας άφησε, του αξίζει πραγματικά να μάθουμε ξανά από τα ποιήματά του ποιος ήταν, πώς σκεφτόταν, τι οραματίστηκε, σε τι πίστεψε. Έτσι θα καταλάβουμε και γιατί τον σκότωσαν.
*Την Παρασκευή 29 Αυγούστου 2025, ώρα 19:30 στην Αίθουσα Τάσος Παπαδόπουλος στο ΤΕΠΑΚ (Λεμεσός), θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου του Μίμη Α. Σοφοκλέους: ‘’Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΔΩΡΟΣ ΛΟΪΖΟΥ(1944-1974)’’.
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη