Στις 24 Απριλίου του 1977, ο δύτης Ανδρέας Καριόλου άφησε την τελευταία του πνοή στη θάλασσα, που τόσο αγαπούσε.
Πνίγηκε προσπαθώντας να σώσει έναν άλλο δύτη, Καναδό. Ήταν 54 ετών. Πρόσφυγας στη Λάρνακα. Στον Ανδρέα Καριόλου ο Καναδός δεκανέας, όπως διαβάζω, μέλος της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, τον οποίο είχε εγκαταλείψει ο άλλος εκπαιδευτής του σε βάθος 120 ποδών, στη θάλασσα της Δεκέλειας, στον Ανδρέα Καριόλου ο Καναδός δύτης χρωστάει τη ζωή του. Εμείς οι υπόλοιποι, και ο κόσμος όλος, κυριολεκτικά, οφείλουμε στον Ανδρέα Καριόλου την ανακάλυψη του καλύτερα διατηρημένου αρχαίου ελληνικού καραβιού που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, καράβι που ναυάγησε γύρω στο 280 π.Χ. στα νερά της Κερύνειας. Χάρη στον Ανδρέα Καριόλου, η ανθρωπότητα έμαθε από το ναυαγισμένο καράβι που ανελκύστηκε και αποκαταστάθηκε από τους αρχαιολόγους, έμαθε η ανθρωπότητα από το καράβι της Κερύνειας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ναυπήγησης των αρχαίων πλοίων. Έκτοτε, το καράβι της Κερύνειας αποτελεί σταθερή αναφορά και πηγή μελέτης όλων των επιστημόνων της ενάλιας αρχαιολογίας στα πανεπιστήμια παγκοσμίως.
Ο Ανδρέας Καριόλου γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1923 στην Κερύνεια. Εκεί έζησε μέχρι και την εισβολή, εκείνα τα νερά αγάπησε, σ΄ αυτή τη θάλασσα αφιερώθηκε. Πατέρας του ήταν ο Ματθαίος Καριόλου από τον Καραβά και μητέρα του η Πανιώ, δηλαδή Παναγιώτα, κόρη του Μαργαρίτη και της Ευφροσύνης που ήταν πρόσφυγες από τη Στράντζα της Ανατολικής Θράκης. Ο καπετάν Ματθαίος που ήταν έμπορος με δικό του καΐκι, γνώρισε στη Μικρά Ασία την Πανιώ και την οικογένειά της, που κατοικούσαν εκεί πρόσφυγες, μετά τον διωγμό των Θρακιωτών το 1914. Και τους έφερε στην Κύπρο. Με την Πανιώ παντρεύτηκε ο Ματθαίος, έμειναν στην Κερύνεια όπου και έκαναν τα πέντε τους παιδιά. Ένα από αυτά ήταν ο Ανδρέας Καριόλου ή «Αρρής» όπως τον φώναζαν.
Μεγαλώνοντας, ο Ανδρέας Καριόλου βρέθηκε να φοιτά στην αγγλική σχολή Λευκωσίας, μετεκπαιδεύθηκε στις καταδύσεις στη Μασσαλία της Γαλλίας, δημιούργησε στην Κερύνεια την πρώτη σχολή υποβρύχιας κολύμβησης, και μια μέρα του Νοέμβρη του 1965 βούτηξε για σφουγγάρια και περίπου στα 33 μέτρα βάθος, 2 χιλιόμετρα από το λιμάνι της Κερύνειας, είδε ξαφνικά μπροστά του ένα βουναλάκι από ροδιακούς αμφορείς…
Μέρες μετά, όταν γαλήνεψε η θάλασσα και προσπάθησε να ξαναβρεί το σημείο του ναυαγίου, δεν τα κατάφερε. Για ενάμιση χρόνο βουτούσε και ξαναβουτούσε ο Ανδρέας Καριόλου και έψαχνε το μέρος σπιθαμή προς σπιθαμή. Και τον Γενάρη του 1967, έχοντας κάνει περισσότερες από 200 καταδύσεις, κατάφερε να εντοπίσει το ναυάγιο. Πήρε το στίγμα, έβαλε τα σημάδια του και τότε πια μίλησε για αυτό στους αρμοδίους. Ο διευθυντής του τμήματος αρχαιοτήτων Βάσος Καραγιώργης κάλεσε τότε τον Αμερικανό καθηγητή Μάικλ Κάτσεφ, από το πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, και κάπως έτσι ξεκίνησε η ιστορική ανέλκυση και αποκατάσταση του ναυαγισμένου πλοίου της Κερύνειας.
Μετά την εισβολή, ο Ανδρέας Καριόλου βρέθηκε με την οικογένειά του, όπως και άλλοι 600 Κερυνειώτες, βρέθηκαν εγκλωβισμένοι για έναν χρόνο στο ξενοδοχείο Dome. Εκεί ο Ανδρέας Καριόλου έφτιαξε επιτροπή καταγραφής αγνοουμένων και προσπάθησε με κάθε τρόπο να βοηθήσει τους παγιδευμένους συμπατριώτες του στην Κερύνεια και στην ευρύτερη περιοχή. Μετά, αναγκαστικά, ακολουθώντας τα χνάρια της μάνας και της γιαγιάς του, ο Ανδρέας Καριόλου και η οικογένειά του πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς και βρέθηκαν τελικά στη Λάρνακα. Εκεί, στη θάλασσα της Δεκέλειας, ο Ανδρέας Καριόλου, τον Απρίλιο του 1977 άφησε την τελευταία του πνοή. Στην ιστοσελίδα «Μηχανή του Χρόνου», η σύζυγός του Τασούλα έχει πει: «Ο Αντρέας είχε το αίσθημα της ευθύνης. Ήθελε πάντα να πηγαίνει ο ίδιος για να διδάσκει τις καταδύσεις. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι που χάθηκε. Ήταν πραγματικά, μια αυτοθυσία. Έδωσε σε έναν Καναδό δύτη που κινδύνευε, τον αέρα τον δικό του. Ήταν κι ο Γλαύκος εκεί. Ανέβηκε για να τους φέρει αέρα, αλλά όταν επήγε κάτω ήταν αργά. Ο Γλαύκος βρήκε τον πατέρα του να ανεβαίνει κρατώντας στα χέρια του τον Καναδό. Η αντοχή του όμως ήταν μέχρι εκεί. Ήταν 24 Απριλίου 1977».
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη