21 Μαΐου: Κωνσταντίνου και Ελένης. Ισαποστόλους τους ονόμασε η ορθόδοξη εκκλησία, για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν στον χριστιανισμό. Ο Κωνσταντίνος, Ρωμαίος αυτοκράτορας, είχε μητέρα την Ελένη που είχε γεννηθεί στη Μικρά Ασία, στο Δρέπανο, εκεί στη θάλασσα του Μαρμαρά.
Παγανιστής ο ίδιος, έγινε χριστιανός λίγο πριν πεθάνει, ενώ η μητέρα του Ελένη, Φλαβία Ιουλία Ελένη όπως ήταν το όνομά της, ασπάστηκε τον χριστιανισμό σύμφωνα με τις πηγές, όταν ήταν περίπου 60 χρονών. Και ήταν εκείνη που μετά πήγε στην Παλαιστίνη, έκανε με αυτοκρατορική χορηγία ανασκαφές στη Βηθλεέμ και τον Γολγοθά, βρήκε τους τρεις σταυρούς, του Ιησού και των δύο ληστών και, αφού κατεδάφισε τον ναό της Αφροδίτης, ανέγειρε τους ναούς της Γέννησης και της Ανάστασης, οι οποίοι μέχρι σήμερα αποτελούν τα σημαντικότερα μνημεία του Χριστιανισμού.
Όπως γράφει ο Κύπριος χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς στο «Χρονικό» του, η Ελένη «μὲ μέγαν κόπον καὶ πολλὴν ἔξοδον καὶ φοβερίσματα, ηὗρεν τὸν τίμιον σταυρὸν καὶ τοὺς ἄλλους σταυροὺς των ληστών, καὶ τὰ καρφία καὶ τὸν στέφανον τὸν ἀκάνθινον».
Γράφεται και θρυλείται πως η Ελένη πέρασε και από την Κύπρο, είδε θαύματα, έφερε θαυματουργά ξύλα, καρφιά και σκοινιά, ίδρυσε μοναστήρια στο Σταυροβούνι, στο Όμοδος και στη νότια πλευρά του Πενταδάκτυλου, έφερε και βροχές σε μια περίοδο ξηρασίας, πείνας και εγκατάλειψης του νησιού. Λέγεται μάλιστα πώς μετά από εκείνες τις θαυματουργές καταιγίδες βγήκε μετά από χρόνια ουράνιο τόξο στον νησί και γι’ αυτό το είπαν και «ζωνάρι της Αγίας Ελένης».
21 Μαΐου: Κωνσταντίνου και Ελένης. Γιορτάζει ο Κωνσταντίνος και η Κωνσταντίνα, o Έλενος και η Ελένη. Η Ελένη όμως, εκτός από την αγία που γνωρίζουμε, ήταν και η ομηρική ωραία Ελένη του Τρωικού Πολέμου. Που το όνομά της μπορεί να προέρχεται από τη σελήνη, στα δωρικά σελάνα, και να έχει έτσι μέσα του αυτό το όνομα τη λάμψη και την ομορφιά του φεγγαριού. Άλλοι γλωσσολόγοι γράφουν πως το όνομα Ελένη μπορεί να προέρχεται από το ρήμα αἱρέω -ῶ (που έχει τον τύπο εἷλον) που σημαίνει και κυριεύω, κατακτώ και το ουσιαστικό ναυς, δηλαδή το καράβι, που στη γενική είναι νηός. Άρα εἷλον και νηός, φτιάχνουν ίσως το όνομα Ελένη, που σημαίνει εκείνη για την οποία καταστράφηκαν τα πλοία (των Αχαιών).
Η ωραία Ελένη: κόρη του Δία και της Λήδας, η σύζυγος του βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαου, που την πήρε ο Πάρις μαζί του στην Τροία μια που εκείνη τον ερωτεύθηκε κ αυτός θαμπώθηκε από την ακατανίκητη ομορφιά της, και έτσι, λέει, ξεκίνησε ο Τρωικός πόλεμος.
Όσο για τον Κωνσταντή, θα τον βρούμε σε δημοτικά τραγούδια να αγαπάει την Ελενιώ αλλά εκείνη να μην τον θέλει, θα τον βρούμε και στα ριζίτικα της Κρήτης να λογαριάζεται με τον Χάρο, να νικάει τον δράκο που φυλάει το νερό στο πηγάδι, «άτρομο παλικάρι».
Τον Κωνσταντή θα τον βρούμε και στην ανατολική Θράκη μοναχογιό, μικρό και χαϊδεμένο που όταν αντρειώθηκε έγινε ξακουστός σ’ ολόκληρη τη χώρα.
Κωνσταντίνος, Κώστας, Κωνσταντής ή Κωστής, Έλενος και Λένος, Νίτσα, Ελενίτσα, Λενιώ, Ελενάκι ή Ελένη, όσοι γιορτάζετε στις 21 Μαΐου είστε πολλοί και για σας είπα να θυμηθούμε σήμερα ιστορίες και τραγούδια για τη γιορτή και για το όνομά σας.
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη