Οι νάνοι ιπποπόταμοι, με το επιστημονικό όνομα Phanurios minor, αποτελούν μια από τις αρχαιότερες παρουσίες θηλαστικών στην Κύπρο, οι οποίοι αφίχθηκαν στο νησί πριν από 10 ως 12 χιλιάδες χρόνια.
Με την εγκατάστασή τους υπέστησαν μεγάλες εξελικτικές αλλαγές, με σημαντικότερη τον νανισμό, δηλαδή την απόκτηση μικρού σωματικού μεγέθους, το οποίο τους έδωσε μεγαλύτερη ευκινησία και προσαρμοστικότητα στο σχετικά ορεινό νέο τους περιβάλλον με τις περιορισμένες πηγές τροφής.
Οι νάνοι ιπποπόταμοι της Κύπρου είχαν μήκος μέχρι 1,50 μέτρο και ύψος περίπου 75 εκατοστά. Άλλα ιδιαίτερά τους χαρακτηριστικά ήταν το σχήμα της σιαγόνας, η θέση των ματιών και της μύτης, το μέγεθος των άκρων, το πέλμα των ποδιών, χαρακτηριστικά τα οποία υποδήλωναν ότι τα ζώα αυτά περπατούσαν περισσότερο παρά κολυμπούσαν.
Αποτελούσε την τότε εποχή, το μεγαλύτερο ζώο της Κύπρου, ήταν φυτοφάγο, αποτελούσε ζώο της ξηράς και όχι αμφίβιο, και δεν είχε φυσικούς θηρευτές.
Μια εκδοχή για τον τρόπο που κατάφεραν να μετοικήσουν στο νησί αποτελεί το γεγονός ότι έφτασαν με τη βοήθεια των μικρών νησιών ανατολικά του Ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα, τα οποία σχηματίστηκαν λόγω της δέσμευσης τεράστιων ποσοτήτων νερού στους πάγους και τη μεγάλη πτώση της στάθμης της θάλασσας. Άλλη εκδοχή είναι ότι έφτασαν στο νησί κολυμπώντας ή επιπλέοντας πάνω σε κορμούς δέντρων, καθώς δεν υπήρχε χερσαία γέφυρα ξηράς μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου.
Οι νάνοι ιπποπόταμοι της Κύπρου εξαφανίστηκαν από το νησί πριν από περίπου 10,000 χρόνια, αποτελώντας τους τελευταίους νάνους ιπποπόταμους της Ευρώπης. Τα αίτια εξολόθρευσής τους είναι κοινώς αποδεκτό ότι αποτέλεσαν το κυνήγι και η αλλοίωση των φυσικών τους βιοτόπων από τους προϊστορικούς ανθρώπους του νησιού.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
