Ένα τεμπέλικο πουλί, που θα το αναγνωρίσετε από τις παράφωνες κραυγές του! Πρόκειται για τον σταχτοκεφαλά ή αλλιώς γαϊδουροκεφαλά, που είναι ένα μεταναστευτικό είδος και ένας κοινός επισκέπτης του νησιού μας, ιδιαίτερα την εποχή του φθινοπώρου.
Έχει το επιστημονικό όνομα Lanius minor. Πρόκειται για μια μεγαλόσωμη δακκανούρα, το μήκος της οποίας κυμαίνεται στα 20 cm. Το κεφάλι και η ράχη του Σταχτοκεφαλά έχουν σταχτί χρώμα, ενώ το κάτω μέρος του έχει ανοιχτή γκριζοκόκκινη απόχρωση. Η ουρά, τα πόδια και οι φτερούγες του έχουν μαύρο χρώμα. Επιπρόσθετα, οι φτερούγες του είναι μακριές με χαρακτηριστική λευκή ράβδωση. Κύριο εξωτερικό χαρακτηριστικό του είναι επίσης η πλατιά μαύρη λουρίδα που εκτείνεται μέχρι τα μάγουλά του. Το ράμφος του είναι μαυριδερό, σκληρό, δυνατό και γαμψό με κυρτή άκρη. Το αρσενικό και το θηλυκό δεν παρουσιάζουν μεταξύ τους κάποιο φυλετικό διμορφισμό.
Φωλιάζει σε ανοιχτές πεδινές περιοχές με αραιά δέντρα και θάμνους. Τυπικός βιότοπος τους είναι οι ανοιχτές καλλιεργήσιμες και ξηρές χερσαίες εκτάσεις από πετρώδη λιβάδια, με μικρές συστάδες δέντρων και θάμνων.
Αγαπημένη συνήθειά του είναι να κελαηδά από την κορυφή θάμνων ή δέντρων που βρίσκονται στα όρια της επικράτειάς του. Επίσης, του αρέσει να κρατιέται σκαρφαλωμένο σ’ ένα ψηλό κλαδί, από το οποίο παρατηρεί την περιοχή του και είναι πάντα έτοιμο να επιτεθεί στη λεία του. Η τροφή του αποτελείται από έντομα, σκουλήκια, μικρές σαύρες και κάποτε μικρά πουλιά.
Η μεγαλύτερη ιδιομορφία του Σταχτοκεφαλά είναι ότι αρέσκεται να θανατώνει και να αποθηκεύει τη λεία του πάνω σε μυτερά αγκάθια διάφορων δέντρων ή θάμνων. Για την ιδιότητά του αυτή, αποκαλείται συχνά ως το πουλί «χασάπης».
O Σταχτοκεφαλάς γεννά 5-6 αυγά και τα κλωσά για 15-16 ημέρες. Η κύρια απειλή του είναι το κυνήγι, γι’ αυτό και ανήκει στα άγρια πτηνά, η προστασία των οποίων επιβάλλει τον καθορισμό Ζωνών Ειδικής Προστασίας, με βάση τον Περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμο. Ας τον προστατέψουμε λοιπόν, τον Σταχτοκεφαλά, το πουλί «χασάπη».
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
