Του Μιχάλη Πουργουρίδη

Στα πρώτα Γυμνασιακά μου χρόνια, αυτά της προσφυγιάς, ζώντας στη Λεμεσό, κάπου μεταξύ των οδών Σουλίου, Πειραιώς, Ακάμαντος (λόγω συχνών μετακομίσεων) στην ενορία Αγίου Ιωάννη, οι γονείς μου, εκτός από τα Αγγλικά που με έστελναν σε φροντιστήρια, με έστειλαν να μάθω και κιθάρα.

Δεν θυμάμαι πόσα χρόνια διήρκησε η «μόρφωση» μου με την ξένη αυτή γλώσσα, η οποία λόγω αποικιοκρατίας, ακόμα είναι τόσο σημαντική στον τόπο μας, θυμάμαι όμως, πως τα χρόνια εκείνα τα Αγγλικά ήταν η πρώτη προτεραιότητα στα περισσότερα σπίτια (όσα μπορούσαν να πληρώνουν έστω το ανάλογο αντίτιμο) και μετά ακολουθούσε η μουσική, τα αθλήματα, ο χορός κλπ.

Η γνωριμία του πατέρα μου με τον καθηγητή μουσικής Γιώργο Μαυρονύχη, η συμμετοχή μου στη χορωδία στο Τρίτο Γυμνάσιο Λεμεσού έπαιξε ρόλο στο ξεκινήσω μαθήματα κιθάρας με τον αδερφό μου και 2-3 φορές την βδομάδα να ξεκινώ περπατητός από το σπίτι που έμενα στις οδούς που προανάφερα και να πηγαίνω με την κιθάρα μου στον ώμο στην οδό Ικαρίας στη περιοχή Χαράκη.

Όταν άρχισα να μαθαίνω τα πρώτα ακόρντα, και μπορούσα τα τραγούδια που άκουγα να τα παίζω, στο δίσκο «Γράμματα στον Μακρυγιάννη» (Ηλίας Ανδριόπουλος 1979) το «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (Αντώνης Καλογιάννης – Α. Πρωτοψάλτη – Μάνος Ελευθερίου) ήταν από τα πρώτα που ενέταξα στο ρεπερτόριο μου.

Το 1981 στον δίσκο του Καλογιάννη «Τα σημερινά» (Λάκης Τεάζης – Σπύρος Παπαβασιλείου) βρήκα ακόμα τρία τραγούδια που μου άρεσαν και αμέσως έγραψα τα λόγια (με τη μέθοδο τότε του κασετοφώνου play-stop-rewind) και ήταν από τα αγαπημένα μου. «Όμορφη μου Κατερίνα», «Κειμήλια» και «Στόμα γλυκό μου στόμα».

Ήταν από τα κομμάτια που με συντρόφεψαν και στα χρόνια της στρατιωτικής μου θητείας. Τότε, που με την ορχήστρα της ΣΜΕΦ, παρουσιαζόμασταν στη Λέσχη των Αξιωματικών στη Λευκωσία κάθε Σάββατο βράδυ, αλλά και σε υπηρεσίες στη Διεθνή Έκθεση Κύπρου, στη γιορτή του Κατακλυσμού στη Λάρνακα κ.α.

Τότε, που κάθε Τετάρτη και Παρασκευή (αν και στρατιώτης) δούλευα με τον Πανίκο Δαμιανού (κιθάρα – μπουζούκι) στο (παλιό) Τζιελλάρι στη Λευκωσία και το ρεπερτόριο μας περιελάβανε κι αυτά τα τραγούδια.

Ύστερα, στα φοιτητικά μου χρόνια, ο δίσκος «Μικρά Ερωτικά» (Σαράντης Αλιβιζάτος – Μάριος Τόκας – 1984) προσέθεσα στα αγαπημένα μου τραγούδια και την «Αννούλα του χιονιά» και το «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη» που ο Καλογιάννης μοιράστηκε με την Μαρινέλλα. Η στροφή του σημαντικού ερμηνευτή στο ερωτικό τραγούδι ήταν πλέον μονόδρομος.

Η συνάντησή του Καλογιάννη το 1966 με τον Μίκη Θεοδωράκη άλλαξε την καλλιτεχνική πορεία του, με αποτέλεσμα να βρεθεί στους μεγαλύτερους συναυλιακούς χώρους της τότε Σοβιετικής Ένωσης, της Ευρώπης και της Αμερικής και να ερμηνεύει στίχους του Σικελιανού, του Ρίτσου και του Σεφέρη υπό την καθοδήγηση του συνθέτη.

Κατά τη δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967, ο Καλογιάννης έφυγε στο εξωτερικό μαζί με την Μαρία Φαραντούρη και δημιούργησε λαϊκή ορχήστρα, με την οποία έδωσαν συναυλίες που είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, συμβάλλοντας έτσι στον αγώνα κατά της Χούντας.

Το 1970 αποφυλακίζεται ο Μίκης Θεοδωράκης, και μαζί θα δώσουν περισσότερες από 500 συναυλίες σε Ευρώπη, Αμερική και Αυστραλία, κάνοντας γνωστή την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα. Το 1972 ο Καλογιάννης επιστρέφει στην Ελλάδα και τραγουδά σε αρκετές μπουάτ στην Πλάκα.

Σημαντικό θεωρώ τον δίσκο του 1979 «Ο Αντώνης Καλογιάννης τραγουδά Μουστακί» σε ελληνικούς στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου («Μεσόγειος» – «Μοναξιά» – «Ο Μέτοικος» – «Στη καρδιά σε ζητώ» – «Χόρεψε» κλπ).

Στον δίσκο του «Σε ανύποπτο χρόνο» το 1991 τραγούδησε το «Μ’ ένα ταγκό το χρόνο σταματώ» (Μ. Τόκα – Α. Νεοφυτίδη), σε επανεκτέλεση τις «Μοίρες», «Ίσως φταίνε τα φεγγάρια», «Γειτονιές της Μεσογείου» και σε διασκευές στα Ελληνικά το «Dance me to the end of love» και το «Liberta» σε Ελληνικούς στίχους Αντρέα Νεοφυτίδη.

Για την Κύπρο μας σημαντικό επίσης θεωρώ το τραγούδι «Λευτεριά» (Πηδάει φωτιά κι οι σούβλες έτοιμες) που ηχογράφησε το 1975 σε στίχους Νίκου Καζαντζάκη και μουσική Νάσου Παναγιώτου. Τον δίσκο του Καλογιάννη «Εδώ που γεννηθήκαμε» (Φ. Λάδης – Δ.Λάγιος – 1983) πήρα μαζί μου σε κασέτα στην Αθήνα και πέρασα όλα τα τραγούδια. «Γενιά με τα φτερά σου τ ανοιχτά», «Τι κι αν δεν ξέρω πως σε λένε», «Μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει».

Δεν θα ξεχάσω το βίντεο που ανήρτησε στο Facebook λίγες μέρες πριν από το «άνοιγμα» (21.5.2020) της πρώτης περιόδου της καραντίνας ο φίλος και συνεργάτης μου Λάκης Πολυκάρπου, στο οποίο τραγουδούσε με τη συνοδεία του γιου του Αντώνη στο πιάνο το «Άνοιξε το παράθυρο να μπει, δροσιά να μπει του Μάη». Εκείνο το μεταφορικό και κυριολεκτικό «άνοιγμα», και η «επιστροφή» μας στην κανονικότητα και τις μουσικές μας βραδιές, ήταν τόσο όμορφο!

Κι όταν «ψάχναμε» με τον Λάκη τραγούδια που «μυρίζουν» Ελλάδα, παίζαμε πάντα το «Do you like the Greece» ποy ‘ναι γεμάτο εικόνες. (1977-Mάριος Ποντίκας- Αργύρης Κουνάδης-Α.Καλογιάννης-Δίσκος «Μade in Greece).

Πάντα θυμάμαι στη δωδεκάχρονη μουσική μου παρουσία στο «Scandinavia Gardens» ότι άρεσε στον Σάββα η «Προπολεμικιά φρεγάδα με τα όλα της, τα φτιασίδια, τα κολιέ της, τα βραχιόλια της» (Βαγγέλης Γκούφας – Αργύρης Κουνάδης – 1975 – Α. Καλογιάννης). Το τραγουδούσε ολόκληρο (μαζί μου) από το μπαρ, χωρίς να βλέπει τα λόγια.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις σχολικές γιορτές, τα χρόνια αμέσως μετά την προσφυγιά, στο Γ Γυμνάσιο Λεμεσού, που τραγουδούσαμε με τη χορωδία το «Κάντε κουράγιο» (Γ. Γιαννουλάτος – Πυθαγόρας – 1974 – Α. Καλογιάννης – «Τα λιοτρόπια»).

Τέλος πώς είναι δυνατόν να μην θυμάμαι ότι στην περυσινή επίσης πρώτη περίοδο Μάρτης – Απρίλης – Μάης 2020 του lockdown περπατούσα στους δρόμους και τις γειτονιές της περιοχής που μένω, μοσχομύριζαν τα λεμονόδεντρα από το Φασούρι και άκουγα τον Καλογιάννη να τραγουδά «Θα ‘ναι μια άνοιξη πικρή, όλα θα ανοίγουνε στη γη, κι απ’ την αρχή θα αρχίσω»!

ΣΣ:Ο Αντώνης Καλογιάννης γεννήθηκε στη Καισαριανή στις 3.8.1940 και έφυγε από τη ζωή στις 11.1.2021 από ανακοπή καρδιάς.
Ο θάνατος του γιού του σε ηλικία 46 χρονών από ανεύρυσμα, του στοίχισε πάρα πολύ.
Τα τελευταία χρόνια έπασχε από γλαύκωμα, κατάσταση η οποία είχε περιορίσει πολύ την όραση του.
O Δήμος Καισαριανής έδωσε το όνομα του στο «Ανοιχτό Θέατρο Καισαριανής Αντώνης Καλογιάννης».

 

Οι απόψεις εκφράζουν τον συντάκτη τους και δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκην την άποψη του Καναλιού 6