Η μέλισσα είναι ένας ξεχωριστός εργάτης της φύσης! Ανήκει στα Υμενόπτερα και είναι από τα πιο ωφέλιμα έντομα.
Η προσφορά της στη φύση και στη διατροφή του ανθρώπου είναι πολυτιμότατη. Υπολογίζεται ότι μόνο στην Ευρώπη, περισσότερα από 4.000 είδη λαχανικών πολλαπλασιάζονται χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών, αφού η μέλισσα είναι ένας άριστος επικονιαστής.
Υπάρχουν περίπου 2000 είδη αγριομέλισσας. Στο νησί μας συναντούμε ένα ενδημικό είδος μέλισσας, την κυπριακή μέλισσα, η οποία έχει το επιστημονικό όνομα Apis mellifera cypria.
Από αποτελέσματα μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί για το υποείδος αυτό των μελισσών, εντυπωσιάζει ο τρόπος αμυντικής συμπεριφοράς που εκδηλώνουν απέναντι στη σφήκα την ανατολική, Vespa orientalis, η οποία αποτελεί τον κυριότερο φυσικό εχθρό τους. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκαν δύο αξιοθαύμαστες συμπεριφορές. Η πρώτη στρατηγική αντιμετώπισης των σφηκών αφορά τη συγκέντρωση γύρω από τη σφήκα πολλών μελισσών, γύρω στις 200-250, οι οποίες οργανωμένα προσπαθούν να περικυκλώσουν τη σφήκα και να την ακινητοποιήσουν, προκαλώντας της τον θάνατο λόγω ασφυξίας.
Η δεύτερη στρατηγική αφορά το φράξιμο των εισόδων των κυψελών με πρόπολη, αφήνοντας μόνο μικρά ανοίγματα από τα οποία οι σφήκες δυσκολεύονται να περάσουν. Επιπλέον, έρευνες αποκάλυψαν ότι κατά την αντιμετώπιση των επιθέσεων από τη σφήκα Vespa orientalis, οι κυπριακές μέλισσες εκπέμπουν έναν ξεχωριστό ήχο σε πολύ υψηλές συχνότητες.
Αξίζει να αναφερθεί ότι άλλες σημαντικές απειλές για την επιβίωση του ενδημικού αυτού είδους στην Κύπρο είναι οι δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα και εντομοκτόνα, η καταστροφή μελισσιών από άγνοια και έλλειψη σεβασμού και η καταστροφή των βιοτόπων των μελισσών, για παράδειγμα μέσω των εκχερσώσεων φυσικών περιοχών για οικιστικούς ή άλλους αναπτυξιακούς σκοπούς. Επίσης, άλλοι εχθροί των μελισσών είναι οι μελισσοφάγοι και τα χελιδόνια.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το 9% όλων των ειδών μέλισσας απειλείται με εξαφάνιση στην Ευρώπη. Ας μην ξεχνάμε ότι χωρίς μέλισσες θα είχαμε τουλάχιστον 60% λιγότερα φυτά σε όλο τον κόσμο.
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
