Με εκτεταμένα μέτρα προστασίας της υγείας ξεκινά στις 10:00 τοπική ώρα Βρυξελλών, η πρώτη από τις 21 Φεβρουαρίου, Σύνοδος Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με φυσική παρουσία στις Βρυξέλλες και αντικείμενο την επίτευξη συμφωνίας για τον επόμενο κοινοτικό προϋπολογισμό (ΠΔΠ) και το ταμείο ανάκαμψης της οικονομίας.
Οι «27» θα βρεθούν μόνοι τους στην αίθουσα του 5ου ορόφου του νέου κτιρίου του Συμβουλίου, η οποία έχει χωρητικότητα 330 ατόμων και κανονικά προορίζεται για μεγάλες, πολυμερείς διασκέψεις, για να μπορούν να τηρήσουν τη φυσική απόσταση του 1,5 μέτρου.
Το προσωπικό του Συμβουλίου, οι ηγέτες και οι συνεργάτες τους (μόλις 6 έναντι 19 που είχαν ως τώρα μαζί τους) θα φορούν μάσκες (εκτός από τους ηγέτες εν ώρα δηλώσεων ή συνεδρίασης) και παντού έχουν τοποθετηθεί μέσα απολύμανσης. Τα δωμάτια όπου θα διεξαχθούν διμερείς επαφές, θα απολυμαίνονται πριν και μετά την είσοδο των ηγετών, ενώ διαθέσιμο θα είναι άμεσα ιατρικό προσωπικό για να συνδράμει όποιον ηγέτη ή συνοδό παρουσιάσει συμπτώματα. Σε αυτή την περίπτωση προβλέπεται πρωτόκολλο απομάκρυνσης, ακόμα και για τους ηγέτες, οι οποίοι σε αυτή την περίπτωση ορίζουν εκπροσώπηση από άλλο Κράτος-Μέλος.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναμένεται να συγκαλέσει αρχικά την ολομέλεια των ηγετών, θα ξεκινήσει μια ανταλλαγή απόψεων, με τουλάχιστον μία τοποθέτηση κάθε αντιπροσωπείας και στη συνέχεια η συνεδρίαση θα διακοπεί για διμερείς επαφές και διαπραγμάτευση. Μετά τις διμερείς επαφές, θα αναλάβουν οι sherpas (εκπρόσωποι των ηγετών) και οι τεχνικές ομάδες, πιθανόν καθ’όλη τη διάρκεια της νύχτας.
Ο στόχος είναι το πρωί του Σαββάτου ο Πρόεδρος Μισέλ να έχει στα χέρια του μια νέα τελική συμβιβαστική πρόταση στην οποία όλοι θα μπορούν να συμφωνήσουν. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, υπάρχει πάντα η δυνατότητα της διακοπής της Συνόδου και της επανάληψής της λίγες μέρες μετά.
Στο πρώτο σκέλος της συνεδρίασης, οι αντιπροσωπείες αναμένεται να θέσουν και τα εκτός ΠΔΠ θέματα. Μια αντιπροσωπεία θα θέσει το ζήτημα της ρωσικής παραπληροφόρησης και Κύπρος και Ελλάδα θα θέσουν το ζήτημα της επιθετικής στάσης της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτή τη φάση δεν είναι ξεκάθαρο αν θα υπάρξει συμπερίληψη σχετικής παραγράφου στα συμπεράσματα, αν και δύο διπλωματικές πηγές μετέφεραν στον Τύπο στις Βρυξέλλες ότι αφενός δεν έχει γίνει η προς αυτό το σκοπό απαραίτητη προετοιμασία και αφετέρου στόχος της Συνόδου είναι οι 27 να επικεντρωθούν στο ΠΔΠ.
Αναλυτικά, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα θέσει στο τραπέζι την πρόταση που παρουσίασε για ΠΔΠ ύψους 1.074 δισ. ευρώ και εφάπαξ εκπτώσεις για τη Δανία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία και τη Σουηδία.
Η πρόταση διατηρεί το μέγεθος του πακέτου ανάκαμψης, έτσι ώστε η Κομισιόν να έχει την εξουσία να δανείζεται έως 750 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα κεφάλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για δάνεια και για δαπάνες που διοχετεύονται μέσω των προγραμμάτων ΠΔΠ. Ο Πρόεδρος πρότεινε να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ δανείων, εγγυήσεων και επιχορηγήσεων για να αποφευχθεί η υπερβολική επιβάρυνση των κρατών-μελών με υψηλά επίπεδα χρέους και να αποφευχθεί η αύξηση του κατακερματισμού και των ανισοτήτων στην ενιαία αγορά.
Όσον αφορά την κατανομή της διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF), για να εξασφαλιστεί ότι τα χρήματα θα διατεθούν στις χώρες και τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την κρίση, το 70% της διευκόλυνσης θα αναληφθεί το 2021 και το 2022, σύμφωνα με τα κριτήρια κατανομής της Κομισιόν και το 30% θα δεσμευτούν το 2023, λαμβάνοντας υπόψη τη μείωση του ΑΕΠ το 2020 και το 2021. Το συνολικό κονδύλιο θα πρέπει να εκταμιευθεί έως το 2026. Με βάση την πρόταση αυτή, τα κράτη-μέλη θα προετοιμάσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για το 2021-2023 σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ιδίως συστάσεις για κάθε χώρα.
Τα σχέδια θα επανεξεταστούν το 2022. Η αξιολόγηση αυτών των σχεδίων προτείνεται να εγκριθεί από το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία μετά από πρόταση της Κομισιόν. Όσον αφορά τις κλιματικές προϋποθέσεις, η πρόταση του Προέδρου προβλέπει ότι το 30% της χρηματοδότησης θα στοχεύει σε έργα που σχετίζονται με το κλίμα. Οι δαπάνες στο πλαίσιο του ΠΔΠ και του NGEU θα συμμορφωθούν με τον στόχο της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα το 2030 και τη συμφωνία του Παρισιού. Ο Πρόεδρος προτείνει επίσης όρους που συνδέονται με το κράτος δικαίου. Σύμφωνα με την πρόταση του Προέδρου, οι αποπληρωμές θα ξεκινήσουν το 2026, και αυτή η δέσμευση αυξάνει την πίεση για εισαγωγή νέων ιδίων πόρων.
Θα υπάρξει ένας νέος ίδιος πόρος που θα σχετίζεται με μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών από το 2021. Η Kομισιόν θα κληθεί να υποβάλει το πρώτο εξάμηνο του 2021 προτάσεις σχετικά με έναν μηχανισμό προσαρμογής των ορίων εκπομπών άνθρακα και μια ψηφιακή εισφορά με σκοπό την εισαγωγή της το αργότερο έως το 2023. Επιπλέον, η Κομισιόν θα κληθεί να επιστρέψει με μια αναθεωρημένη πρόταση σχετικά με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, καθώς και να συνεχίσει τις εργασίες για την εισαγωγή άλλων νέων ιδίων πόρων. Ο Πρόεδρος πρότεινε επίσης αποθεματικό Brexit ύψους 5 δισ. ευρώ, το οποίο θα αντισταθμίσει τις απρόβλεπτες συνέπειες στα κράτη-μέλη και τους τομείς που πλήττονται περισσότερο.
Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα συμφωνίας, σύμφωνα με κοινοτικό αξιωματούχο που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες, με ψηφιακά μέσα: «δεν είμαστε ακόμα εκεί». Όπως είπε, «δεν είναι αδύνατον (να έχουμε συμφωνία), αλλά έχουμε πολλές γέφυρες να χτίσουμε».
Ο ίδιος εκτίμησε ότι «σε σχέση με το μέγεθος ΠΔΠ, το ύψος NGEU, την κλείδα κατανομής και την αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων οι προτάσεις μας είναι επαρκείς, αλλά υπάρχουν διαφορές».
Κατέγραψε «σημαντικές διαφορές σε σχέση με τους νέους ίδιους πόρους και το χρονοδιάγραμμα της αποπληρωμής» σε γενικό επίπεδο και σε ειδικό επίπεδο «σοβαρό ζήτημα με το θέμα της διακυβέρνησης τουλάχιστον με μια αντιπροσωπεία» και «με τους στόχους για το κλίμα και τους κανόνες για το κράτος δικαίου, επίσης με μια αντιπροσωπεία».
Ο κοινοτικός αξιωματούχος διευκρίνισε ότι «έχουν ακουστεί πολλά νούμερα, 100 δις, 200 δις, 300 δις, 400 δις», αλλά «η δική μας πρόταση (750 δις για το NGEU) είναι η πλέον ισορροπημένη για να υπάρξει συμφωνία», τόνισε.
Σε σχέση με τη νέα μέθοδο για την κλείδα κατανομής 70% – 30% για τα έτη 21 – 22 και 23 αντίστοιχα, εξήγησε ότι δεν υπάρχει άλλη πρόταση και όλοι εργάζονται με βάση αυτή την παραδοχή.
Επιπλέον εξήγησε ότι «αυτή την ώρα είμαστε στη φάση που οι αντιπροσωπείες σκληραίνουν τη θέση τους» και αυτό περιλαμβάνει τις ιδέες για τη διακυβέρνηση του προγράμματος, δηλαδή την έγκριση των επενδυτικών – μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων με ενισχυμένη πλειοψηφία (θέση Σ.Μισέλ) ή ομοφωνία (ολλανδική θέση).
Ο ίδιος τόνισε ότι η κάθε αντιπροσωπεία «αυτή την ώρα κάνει τους υπολογισμούς της, κάθε αντιπροσωπεία κόβει και προσθέτει», αλλά «στο τέλος θα αντιληφθούν όλοι τις αλυσιδωτές αντιδράσεις και θα επιστρέψουν στο ότι η δική μας πρόταση είναι η πιο ισορροπημένη». Το ίδιο ισχύει, εξήγησε, και για τις προτάσεις επί τομεακών περικοπών, όπως από το ταμείο δίκαιης μετάβασης.
ΚΥΠΕ
