Την 1η Σεπτεμβρίου του 1890, στην Κω, γεννήθηκε η Μαρίκα Κωνσταντίνα Κατσόρη. Η γυναίκα που ως Μαρίκα Παπαγκίκα έμελλε να γράψει σπουδαία ιστορία στο ελληνικό τραγούδι, εκεί στην Αμερική, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Και η φωνή της διασώζεται από ηχογράφηση του 1919, τότε που οι μήτρες των δίσκων χαράσσονταν με μια βελόνα πάνω σε κερί…
Οι λιγοστές μαρτυρίες που σώζονται για τη Μαρίκα Παπαγκίκα μιλούν για μια σοπράνο φωνή αηδονιού που ήταν αδύνατο να κλειστεί στα αυλάκια των δίσκων τότε.
Σε εφημερίδα της Αλεξάνδρειας το 1913 σε διαφημιστική καταχώριση διαβάζουμε: «Στο ¨Μπαξεδάκι¨: «Ο ανατολικός θίασος του κ. Αλ. Βουδούρη συγκείμενος εξ οκτώ προσώπων ανδρών και κυριών ήρχισε χθες τας παραστάσεις του. Εχειροκροτήθη η καλλίφωνος αοιδός κ. Μαρίκα Παπαγκίκα εις την ¨Νυκτωδίαν¨ του Σιουμπέρ¨».
Η Μαρίκα Παπαγκίκα «που εχειροκροτήθη» στο κέντρο «Μπαξεδάκι», το 1913 είναι 23χρονων, έχει μετακομίσει με την οικογένειά της στην Αίγυπτο γύρω στο 1900 και τραγουδάει σε κέντρα της Αλεξάνδρειας. Εκεί η Μαρίκα Παπαγκίκα, το 1913 ή το 1914, θα κάνει και τις πρώτες της 6 ηχογραφήσεις σε δίσκους. Το 1915 μαζί με τον σύζυγό της Κώστα Παπαγκίκα, ο οποίος είναι μουσικός, και με 40 δολάρια στην τσέπη θα αποφασίσουν να πάνε στο Σικάγο. Φτάνουν στο λιμάνι του Πειραιά και με το υπερωκεάνιο «Θεμιστοκλής» μετά από σχεδόν έναν μήνα ταξίδι θα βγουν μαζί με χιλιάδες άλλους μετανάστες στο Έλις Άιλαντ. Και πολύ γρήγορα, πρώτα στο Σαν Φρανσίσκο και μετά στη Νέα Υόρκη, ο Κώστας και η Μαρίκα Παπαγκίκα θα κάνουν την ελληνική μουσική γνωστή στον Νέο Κόσμο.
Η ιστορία της Μαρίκας Παπαγκίκα θα παραμείνει άγνωστη στην Ελλάδα για τουλάχιστον 40 χρόνια. Μόνο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν και εκδηλώνεται το ενδιαφέρον των ερευνητών και του κόσμου για το ρεμπέτικο, μόνο τότε σιγά σιγά θα αρχίσουμε να μαθαίνουμε πόσο δημοφιλής ήταν η Μαρίκα Παπαγκίκα με τα τραγούδια της στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έλληνες μετανάστες, αλλά και Αρμένιοι, Τούρκοι, Άραβες, Αλβανοί, Σύριοι πήγαιναν να την ακούσουν όπου τραγουδούσε: Σε μαγαζιά αλλά και σε περιοδείες. Πήγαιναν και στο Καφέ Αμάν που άνοιξε πρώτη εκείνη μαζί με τον σύζυγό της στη Νέα Υόρκη.
Η Μαρίκα Παπαγκίκα έφυγε από τη ζωή τον Αύγουστο του 1943 και ήταν 53 χρονών. Πολλοί λένε ότι πέθανε από μελαγχολία. Κι αν σήμερα γνωρίζουμε τόσα λίγα για ‘κείνη, η φωνή της, έστω κι έτσι ηχογραφημένη, είναι πια παντοτινή.
Γιατί η Μαρίκα Παπαγκίκα με τους μακρόσυρτους αμανέδες, τα σμυρνέικα, τα δημοτικά, τις οπερέτες, με τα τσακίσματα και τις τσαλγκάντζες της, χάραξε για πάντα στα αυλάκια των δίσκων της που σώθηκαν την ιστορία μιας θρυλικής φωνής, μα και την μουσική παράδοση αιώνων.
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη