Στις 16 Ιουλίου του 1913 κόσμος είχε μαζευτεί στο λιμάνι της Καρπάθου. Εκεί, στα Πηγάδια, όλοι κοιτούσαν τη θάλασσα με κομμένη την ανάσα. Για σχεδόν 4 λεπτά. Δίπλα στο ιταλικό θωρηκτό «Ρεγγίνα Μαργκερίτα» είχε βουτήξει ένας σφουγγαράς. Χωρίς σκάφανδρο, χωρίς καμία μηχανική υποστήριξη. Μόνο με την καμπανελόπετρά του, που τον τράβηξε στο βυθό: μια πέτρα 30 x 40 εκατοστά που ζυγίζει 14,5 κιλά.
Ο Στάθης Χατζής μόλις είχε βουτήξει για να βρει την κομμένη άγκυρα του ιταλικού πλοίου και να τη δέσει στο συρματόσχοινο που κρατούσε. Ο Στάθης Χατζής μόλις είχε βουτήξει σε βάθος 77 μέτρων. Χρειάστηκαν 3 λεπτά και 58 δευτερόλεπτα για να τα καταφέρει. 3 λεπτά και 58 δευτερόλεπτα που σε όλους όσοι παρακολουθούσαν, φάνηκαν αιώνας. Σε εκείνον όμως, στον βουτηχτή και σφουγγαρά Στάθη Χατζή, πώς να φάνηκαν άραγε;
Ο ίδιος συχνά έλεγε ότι όταν μάζευε σφουγγάρια βουτούσε ως και στα 100 μέτρα, ενώ στα 30 μέτρα βάθος μπορούσε να μένει επί 7 λεπτά μαζεύοντας σπόγγους από τον βυθό. Έτσι είχε πει ο Στάθης Χατζής στον καπετάνιο του ιταλικού θωρηκτού, όταν εκείνος τον αναζήτησε για να του βρει τη χαμένη στον βυθό άγκυρα του πλοίου του. Είχε ακούσει από τους Καλύμνιους σφουγγαράδες για τον Στάθη Χατζή ο Ιταλός καπετάνιος. Αυτός ήταν ο μόνος, του είχαν πει, που ίσως μπορούσε να βουτήξει τόσο βαθιά, να βρει και να ξαναδέσει την άγκυρα στο συρματόσχοινο. Έτσι οι Ιταλοί αναζήτησαν τον Στάθη Χατζή στη γενέτειρά του, τη Σύμη, και τον βρήκαν κάπου ανοιχτά, κοντά στα παράλια της Μικράς Ασίας να ψαρεύει. Του εξήγησαν, εκείνος τους είπε ότι δέχεται να δοκιμάσει, πήγε μαζί τους στην Κάρπαθο όπου ήταν αραγμένο το καράβι.
Τρεις μέρες έκανε δοκιμαστικές βουτιές μέχρι να εντοπίσει την άγκυρα. Και την τέταρτη ημέρα ήταν πια έτοιμος. Έδεσε στο χέρι του την «καμπανελόπετρά» του και βούτηξε. Λένε πως κατέβηκε στο βυθό σαν τορπίλη… έφτασε στην άγκυρα, στα 77 μέτρα και αφού την επανασύνδεσε με το συρματόσκοινο του πλοίου, έδωσε το σινιάλο και τον τράβηξαν επάνω, στην επιφάνεια. Μετά από 4 λεπτά – παρά δύο δευτερόλεπτα. Λένε πως όταν ανέβηκε στην επιφάνεια, όταν βγήκε από τη θάλασσα ο Στάθης Χατζής, είχαν ματώσει λίγο τα αυτιά του, από την πίεση… Ο κόσμος τον αποθέωσε και ο Ιταλός καπετάνιος τον ρώτησε τι θέλει για ανταμοιβή. Διαβάζω πως ο Στάθης Χατζής ζήτησε μια χρυσή λίρα (μεγάλο ποσό για την εποχή), ζήτησε και την άδεια για να ψαρεύει όπου και όπως ήθελε σε όλο το ιταλοκρατούμενο τότε Αιγαίο.
Οι Ιταλοί έδωσαν στον Στάθη Χατζή τη λίρα, του έδωσαν και την άδεια για να ψαρεύει και να ταξιδεύει όπου ήθελε. Με έναν τρόπο όμως του έδωσαν και την αθανασία, μια που η ιστορία του δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό του Ιταλικού Rivista Marittima, περιοδικό που κυκλοφορεί από το 1868. Έτσι, ξέρουμε με βεβαιότητα πως δεν πρόκειται ούτε για θρύλο ούτε για υπερβολές…
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη