Στις 23 Οκτωβρίου του 1925 γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις. Και αυτή είναι μια μέρα που, ό,τι κι αν συμβαίνει, πάντα θα θυμόμαστε τον Μάνο Χατζιδάκι. Όχι προς μνήμη αλλά προς γνώση. Για να τον διαβάσουμε, να τον ακούσουμε, να τον μάθουμε, να τον τραγουδήσουμε. Να τον ξανακούσουμε. Να τον ξανατραγουδήσουμε. Και να τον ξαναδιαβάσουμε. Γιατί μερικοί άνθρωποι με την τέχνη και με τη ζωή τους, από πολύ νωρίς, κόντρα στους καιρούς και τις πλειοψηφίες, μας είπαν και μας έδωσαν όσα με θάρρος πίστεψαν, έζησαν και κατάλαβαν πολύ νωρίτερα από την εποχή τους. Ο Μάνος Χατζιδάκις φρόντισε να μας προικίσει. Με λέξεις και με νότες, σε σημειώματα, ποιήματα, βιβλία και πεντάγραμμα. Με αισθήσεις και αισθήματα. Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Άλλωστε, ο Οδυσσέας Ελύτης το είπε πολύ καλύτερα από όλους μας: «Μόνο μια λάμψη ο άνθρωπος· κι αν είδες, είδες».
Ο Μάνος Χατζιδάκις, για 69 χρόνια περπάτησε σ’ αυτή τη γη, ελεύθερος, αξιοπρεπής, έντιμος και καθαρός. Στήριξε μέχρι τέλους τα όνειρα και την αλήθεια. Συγκρούστηκε άφοβος με ό,τι κάθε φορά γινόταν κατεστημένο. Ρηξικέλευθος και ταλαντούχος. Ιδιοφυής. Δημιούργησε πολιτισμό. Συνέθεσε μουσικές, έφτιαξε ποιήματα, έγραψε κείμενα. Μας τα άφησε όλα, να πορευόμαστε με γερά στηρίγματα, αν θέλουμε, με θαυμαστά χρώματα αν μπορούμε.
Τον Ιούλιο του 1978, ο Μάνος Χατζιδάκις από τον ραδιοφωνικό αέρα του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, μας είπε:
«Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει ή ομορφιά (…). Η υποταγή ή ο εθισμός σε μια τέτοια συνύπαρξη, ή συνδιαλλαγή, δεν προκαλεί τον κίνδυνο της αφομοίωσης ή της λήθης, του πώς πρέπει, του πώς οφείλουμε να σκεφτόμαστε, να πράττουμε και να μιλάμε;
Αναμφισβήτητα αρχίσαμε να το ανεχόμαστε. Και η ανοχή πολλαπλασιάζει τα ζώα στη δημόσια ζωή, τα ισχυροποιεί και τα βοηθά να συνθέσουν με ακρίβεια τη μορφή του τέρατος που προΐσταται, ελέγχει και μας κυβερνά».
Μάνος Χατζιδάκις, Ιούλιος 1978, «Τα σχόλια του Τρίτου», εκδ. Εξάντας.
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Ειρήνη Λαλάκη
