Η κυπριακή αλεπού, με το επιστημονικό όνομα Vulpes vulpes indutus, είναι ένα ενδημικό υποείδος και το μόνο σαρκοφάγο θηλαστικό στην Κύπρο. Λόγω του ότι θεωρήθηκε επιβλαβές είδος για την κτηνοτροφία και το θήραμα, κυνηγήθηκε ανελέητα στο παρελθόν, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της να έχει μειωθεί αισθητά.
Σήμερα, όμως, πολλές επιστημονικές μελέτες καταδεικνύουν ότι έχει πολύ μικρή επίδραση στην πτηνοτροφία και στους πληθυσμούς των θηρεύσιμων ζώων, ενώ παράλληλα έχει ωφέλιμο ρόλο στα φυσικά οικοσυστήματα αλλά και τη γεωργία, αφού συμβάλλει στη μείωση των πληθυσμών των επιβλαβών τρωκτικών και των ακρίδων.
Η κόκκινη αλεπού είναι το μεγαλύτερο σε διαστάσεις είδος ανάμεσα σε όλα τα είδη αλεπούδων, με βάρος που κυμαίνεται μεταξύ 2 και 10 κιλών.
Η ουρά της είναι αρκετά μεγάλη και είναι πάντα λευκή, ενώ το πίσω μέρος των αυτιών της και το μπροστινό κάτω μέρος των ποδιών της είναι μαυριδερά. Έχει μυτερά και όρθια αυτιά, μυτερό ρύγχος και φουντωτή ουρά.
Η αλεπού είναι παμφάγο ζώο και τρέφεται με διάφορα είδη τροφής. Η διατροφής της περιλαμβάνει φρούτα, καρπούς με κουκούτσια, διάφορα είδη φυτών, τρωκτικά, λαγούς, κουνέλια, πουλιά, έντομα, ερπετά, αυγά κ.α.
Λόγω της μεγάλης της ικανότητας να προσαρμόζεται σε κάθε τύπο βιοτόπου, συναντάται σε όλη την επικράτεια του νησιού: σε ορεινές, πεδινές και παραθαλάσσιες περιοχές, σε πυκνά δάση, θαμνώνες, πάρκα, ακόμη και κοντά σε κατοικημένες περιοχές ανάλογα με τη διαθεσιμότητα φαγητού.
Ζει συνήθως σε σπηλιές, πυκνούς θάμνους ή σε τρύπες στο έδαφος τις οποίες ανοίγει η ίδια. Οι φωλιές της χαρακτηρίζονται για τις πολλές εισόδους και εξόδους που έχουν.
Η αναπαραγωγή περίοδος της κόκκινης αλεπούς αρχίζει περίπου τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο. Η διάρκεια της κυοφορίας διαρκεί περίπου 50 με 55 ημέρες και γεννά 3 με 8 μικρά κάθε φορά, τα οποία γεννιούνται τυφλά και με γκριζωπό χρώμα.
Ανοίγουν τα μάτια τους σε ηλικία 11-14 ημερών και απογαλακτίζονται σε περίοδο 6–12 εβδομάδων. Για τη διατροφή τους φροντίζουν και οι δύο γονείς. Τα νεαρά μένουν με τους γονείς τους μέχρι το φθινόπωρο και στη συνέχεια απομακρύνονται σταδιακά από την περιοχή της φωλιάς και ανεξαρτητοποιούνται.
Η αλεπού είναι ένα αρκετά ευφυές ζώο και συχνά ταυτίζεται με την πονηριά. Η εξυπνάδα της, σε συνδυασμό με την γρηγοράδα και ευελιξία της αλλά και τις ανεπτυγμένες της αισθήσεις, την καθιστούν επιδέξιο και αποτελεσματικό κυνηγό. Συνήθως δραστηριοποιείται κατά τις νυχτερινές ώρες λόγω και της ενστικτώδους δυσπιστίας της απέναντι στον άνθρωπο.
Οι δραστηριότητές της ποικίλουν και επηρεάζονται άμεσα από τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες. Τις κρύες νύχτες μειώνονται οι μετακινήσεις της, ενώ, αντίθετα, οι θερμές και υγρές νύχτες αποτελούν τις ιδανικές συνθήκες για εξορμήσεις και κυνήγι.
Τί μπορούμε να κάνουμε εμείς για την προστασία της αλεπούς;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής φύσης. Ας αποφύγουμε επέκταση οικισμών και καλλιεργειών σε περιοχές που συνορεύουν με την περιοχή εξάπλωσης των αλεπούδων.
Αν και έχει μία ενστικτώδη δυσπιστία και φόβο απέναντι στον άνθρωπο, είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση αλεπούς σε άνθρωπο. Ας αποφύγουμε και εμείς την απρόκλητη επίθεση κατά της αλεπούς. Μπορούμε;
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι, Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
