Ο ανθρώπινος πολιτισμός, θέλοντας να αναπτυχθεί βιομηχανικά, άντλησε από τη γη κοιτάσματα πετρελαίου και άνθρακα και τα χρησιμοποίησε ως πρώτη ύλη για να κινήσει τη βιομηχανία. Καίγοντας αυτά τα κοιτάσματα, προσθέτει επιπλέον ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα από αυτή που φυσιολογικά υπάρχει από το φαινόμενο της αναπνοής ζώων και φυτών και από άλλα φυσικά φαινόμενα. Η υπερφόρτωση της ατμόσφαιρας με το διοξείδιο του άνθρακα, καθώς και με άλλα βιομηχανικά αέρια, δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου που οδηγεί στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Τι είναι όμως το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
Γύρω από τη Γη υπάρχει ένα στρώμα από διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια, το οποίο εμποδίζει μέρος της ηλιακής ενέργειας που φτάνει στη Γη να πάει πίσω στο διάστημα. Αυτό ονομάζεται Φαινόμενο του θερμοκηπίου και είναι πολύ σημαντικό διότι αν δεν υπήρχε αυτό το στρώμα αερίων, η θερμοκρασία του πλανήτη θα ήταν -18ο C και δεν θα μπορούσε να υπάρχει ζωή. Αυτό το φαινόμενο είναι φυσικό και πολύ ευεργετικό.
Το πρόβλημα αρχίζει όταν παράγεται επιπλέον διοξείδιο του άνθρακα από τις διάφορες δραστηριότητες του ανθρώπου στον πλανήτη. Έτσι το στρώμα αερίων γύρω από τη Γη γίνεται πιο χοντρό και παγιδεύει μεγαλύτερη ποσότητα ηλιακής ενέργειας. Αποτέλεσμα αυτού, είναι να αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη και να έχουμε την ενίσχυση του Φαινομένου του Θερμοκηπίου, που αυτό δημιουργεί πρόβλημα.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα δεν είναι το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου, μια κι αυτό δρούσε στη γη από τη στιγμή της δημιουργίας της, αλλά το ενισχυμένο φαινόμενο του θερμοκηπίου, που οφείλεται στην αυξημένη συγκέντρωση των αερίων που συμμετέχουν στο φαινόμενο και προέρχονται από τις δραστηριότητες του ανθρώπου.
Υπολογίζεται ότι η μέση θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά 0,5ο C από το 1880, λόγω της έξαρσης του φαινομένου και μέχρι το έτος 2100, εάν δεν ληφθούν μέτρα, η αύξηση της θερμοκρασίας θα είναι από 1,5 έως 4,5ο C.
Κάθε Ευρωπαίος παράγει 9 τόνους διοξείδιο του άνθρακα το χρόνο. Τα νοικοκυριά ευθύνονται για περίπου το 20% των εκπομπών CO2. Το 70% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα νοικοκυριά καταναλώνεται στη θέρμανση των σπιτιών μας, το 14% στη θέρμανση του νερού και το 12% στο φωτισμό και στις ηλεκτρικές συσκευές. Τα αυτοκίνητα ευθύνονται για το 10% των εκπομπών CO2 της Ε.Ε.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου που οδηγεί στην αλλαγή του κλίματος είναι ένα ζήτημα παγκόσμιας σπουδαιότητας. Η υπερθέρμανση του πλανήτη εμφανίζεται όλο και συχνότερα στις ειδήσεις, ενώ το πρόβλημα συζητείται από τους πολιτικούς ηγέτες σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό διότι οι επιπτώσεις είναι τρομακτικές: Λιώνουν οι πάγοι. Υποχωρούν οι παγετώνες. Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας. Παρατηρούνται ακραία καιρικά φαινόμενα και μειώνεται η βιοποικιλότητα.
Εμείς όμως οι απλοί πολίτες τι μπορούμε να κάνουμε για τη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου; Όταν ετοιμάζουμε ένα ζεστό ρόφημα, ας βράζουμε μόνο την ποσότητα νερού που χρειαζόμαστε. Ας μην υπερθερμαίνουμε το σπίτι σας. Η μείωση της θερμοκρασίας του σπιτιού κατά μόλις 1°C μπορεί να μειώσει κατά 7% το λογαριασμό του ηλεκτρικού. Να μην αφήνουμε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή τον υπολογιστή σε αναμονή. Στην περίπτωση αυτή, η τηλεόραση χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο το 45% της ενέργειάς της. Ας μην αφήνουμε το κινητό μας να φορτίζεται, όταν η μπαταρία είναι γεμάτη. Έτσι σπαταλούμε το 95% του ηλεκτρισμού, ενώ μόνο το 5% χρησιμοποιείται για τη φόρτιση του κινητού. Ας επιλέγουμε τις ηλεκτρικές λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας – διαρκούν περισσότερο και καταναλώνουν πέντε φορές λιγότερη ενέργεια από τις συμβατικές. Μπορούμε;
Έρευνα-Παρουσίαση:
Δρ Ανδρέας Χατζηχαμπής & Δρ Δήμητρα Παρασκευά-Χατζηχαμπή, Βιολόγοι – Περιβαλλοντολόγοι,
Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (www.kykpee.org) Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού
